Doğu Türkistan'ın Hazin Yılları

İktisadi, Asya'nın kalbi olarak nitelenen kadim Türk yurdu Doğu Türkistan'a doğru yeniden oluşturulmuş ve oluşturulmuş, tarihin hemen her döneminde indirilmeye başlanmış. Asırlar boyunca hür ve bağımsız yaşayan Doğu Türkistan, Asya ile Avrupa arasındaki bakanlık vaziyeti, yer altı ve yer üstü zenginlikleri ile son asırlarda Rusya ve Çin arasında paylaşılmaz bir ülke konumunda bulunmaktadır. Nitekim 1759 yılında, Çin'de hüküm süren Çing Sülalesinin ilk işgaline maruz kalan Doğu Türkistan, 1864 yılında tekrar hürriyetine kavuşmuş, takip eden yıllarda da Kaşgar merkez olmak üzere Yakup Bey önderliğinde devlet haline gelmiş ve 1877 yılına kadar da bağımsızlığını korumuştur. Bu duruma karşı askerî, siyasî ve iktisadî çıkarları bakımından Asya'da güçlü bir Müslüman-Türk'ün öğreniminin sağlanmasından ve özellikle de bu yeni devletin Osmanlı ile olan münasebetlerinden endişe duyan Rusya ve Çin'in çıkarları ve politikaları kesişmiştir. Batı Türkistan'ı işgal eden Ruslar Doğu Türkistan sınırlarına dayanıklıken, Çing Sülalesi de Doğu Türkistan'a saldırmaya başladı. Akabinde güneyden gelen İngiltere'nin de bölümünün içine olmasıyla Doğu Türkistan meselesi bir anda milletlerarası boyut kazanmıştır. İşgalin sağladığı Doğu Türkistan'da tam anlamıyla sömürgecilik politikası izleyen Çin, 1884 yılında Doğu Türkistan'ın adını değiştirerek, yeni ele alınan topraklar anlamına gelen ve hâlen kullanılabilenta olan Şin-ciang (Xin-jiang) adını taşıyor. Doğu Türkistan, bu büyümeden itibaren büyük bir hüznün, acının yaşanacağı işgalle karşı karşıya kalır. Bu hazin dönemde, Doğu Türkistan'ın yaygın olarak aydınlatılması ve bugün Uygur Türklerinin maruz kaldığı etnik ve kültürel soykırımın temellerinin bilgisinde büyük bir ehemmiyet vardı. Ali Ahmetbeyoğlu Tanıtım Metni