İslam'ın Seküler Tercümesi

2010'dan bu yana İslam din dersi Alman eyaletlerinin sekizinci okul müfredatlarına resmi olarak girdi. Ancak egzotik, dışarlıklı ve öteki olarak görülen İslam'ın, seküler, akıllı ve teknik Alman eğitim fiyatları Müslümanların nasıl öğretileceği konusu büyük bir didaktik ve pedagojik tartışmaya yol açtı. Ne var ki onca tartışma ve edebiyata rağmen İslam'ın Batılı'ya nasıl aktarıldığı soruyu genel olarak yanıtsız kaldı. Bu soruyu yanıtlamaya çalışan Kemal İnal, İslam gibi bir dinin öğrettiği, değer ve kavramlarını Batının gündelik akılcı ve seküler yaşamına çevirilerin mümkün olup olmadığını Habermas'ın postmetafizik ve postseküler din kuramı üzerinden analiz etmekte ve tartışmaktadır. İnal, incelediği Almanca İslam dersi kitaplarında liberal pek değere (saygı, hoşgörü, başkalarının kabulü, uzlaşma kültürü, insan hakları, çoğulculuk ve çokkültürlülük) didaktik ve pedagojik olarak yer verildiğini işlerken İslam'ın seküler dile tercümesinin nasıl kullanıldığı bazı Habermasyen ayırmak (ahlaklı, özne olmak, iletişimsel eylem, ötekinin temsili, özdüşünümsellik, iyileşme) üzerinden analiz etmektedir. Öte yandan tercümenin aksadığı veya problematik teşkil ettiği bazı noktalarda çeşitli kategoriler (endoktrinasyon, indirgeme, ideal tek dünya tasarımı, kökensel bütünlük, pedagojik düzey, iki ayrı dünya) ele alan yazar, İslami değer ve kavramların yorum, eleştiri ve sorgulamaya tabi tutulmaksızın seküler akla aktarımı da eleştireldir. Sonuç olarak, İslami tezlerin seküler hayatta çeşitli kurallar, değerler ve problemlerine akılcı kalıplar üzerinden transferin tercümesiyle mümkün olduğunu ileri düzeyde taşımak ve ancak bu tercümenin sorunsuz olmadığını çok sayıdaki örnek metinle ortaya koyuyor. Töz yayınevi olarak bu çalışmayı, Almanya'nın yanı sıra Türkiye'de de din ve sekülerlik/laiklik tartışmalarına pedagoji üzerinden ve farklı bir pencereden bakma imkânı sağlamayı düşünüyoruz. Zorunlu din dersleri, seçimlik dini dersler, yeni müfredat, yanı sıra okullarda tarikat ve direnişlerin yoğun olarak tartışıldığı günümüzde bu çalışmanın, demokratik ve akılcı bir sistem içinde dinin yer, işlevsellik ve kapsamının ne ve nasıl olması yönündeki düşüncenin üretken faydalı hale getirilmesi. Tanıtım Metni