Gölgenin İzinde

Avesta Yayınları tarafından yayımlanan Gölgenin İzinde, Mahmut Celayir’in doğayı ve yaşadığı coğrafyayı nasıl resimlerine taşıdığını anlatan derinlemesine bir inceleme sunuyor. Mahsum Çiçek ve Fatih Tan’ın kaleme aldığı kitap, sanatçının özellikle Bingöl kırsalından beslenen manzara resimlerini hem estetik hem de düşünsel boyutlarıyla çözümleyerek, onun resimlerinde doğanın nasıl bir anlam ve bellek mekânına dönüştüğünü gözler önüne seriyor.

Mahmut Celayir, çağdaş sanatın doğa, coğrafya ve aidiyet temalarıyla kurduğu ilişkiye derinlikli bir perspektif kazandıran önemli isimlerden biri. Onun resim anlayışı, doğayı sadece estetik bir manzara olarak değil, aynı zamanda bir varoluş ve hafıza mekânı olarak konumlandırıyor. Özellikle Bingöl’ün Kur kırsalından beslenen çalışmalarında, taş, bozkır ve mevsimler resmin yalnızca malzemesi değil, belleğin taşıyıcı unsurları olarak öne çıkıyor. Celayir’in doğayla kurduğu bu ontolojik bağ, onun eserlerini yüzeyin ötesine taşıyor; coğrafya, bireysel ve kolektif hafızanın izlerini barındıran bir anlatıya dönüşüyor.

Avesta ART dizisinin ikinci kitabı olan Mahmut Celayir: Gölgenin İzinde, sanatçının bu çok katmanlı dünyasını iki farklı eksenden ele alıyor. Mahsum Çiçek ve Fatih Tan’ın kaleme aldığı kitap, Celayir’in doğayla, mekânla ve hafızayla kurduğu estetik ilişkiyi felsefi ve kültürel bir çerçeveyle yorumluyor. Kitabın ilk bölümünde Mahsum Çiçek, sanatçının bozkır manzaralarında doğayı yalnızca bir fon değil, aynı zamanda bilgi ve anlam üreten bir yapı olarak nasıl ele aldığını inceliyor. Bu yaklaşım, sanat ile felsefe, doğa ile kültür arasında düşünsel bir köprü kuruyor. İkinci bölümde ise Fatih Tan, Celayir’in üretimlerini sanat tarihi ve çağdaş görsel kültür bağlamında konumlandırıyor. Sanatçının otoportrelerinden Yeryüzü Resimlerine, Kral Yolu dizisinden soyut renksel dokulara kadar uzanan pratiği; estetik tercihler kadar kimlik, aidiyet ve temsil meseleleriyle de şekilleniyor.

Kaynak: Rûdaw

Kitabın kapağında yer alan resmi, Mahmut Celayir’in doğa ve müdahale arasındaki gerilimli ilişkiye bakışını özetliyor. El değmemiş bir coğrafyanın ortasında yer alan mühendislik ölçüm çubuğu, doğaya yönelen teknik müdahalenin simgesi olarak karşımıza çıkıyor. Sanatçı bu çarpıcı karşıtlıkla, yalnızca görsel değil, aynı zamanda düşünsel bir sorgulama alanı açıyor. Resim, Celayir’in manzaraya estetik olduğu kadar kültürel ve politik bir ifade alanı olarak yaklaşımını da yansıtıyor.

Arka Kapaktan

Gölgenin İzinde, çağdaş Kürt sanatının özgün isimlerinden Mahmut Celayir’in sanatını çok boyutlu bir perspektifle ele alıyor. Mahsum Çiçek ve Fatih Tan’ın kaleme aldığı bu çalışma, Celayir’in sanatının doğa, coğrafya, renk, beden ve hafıza ekseninde nasıl şekillendiğini derinlemesine inceliyor. Çiçek, Celayir’in bozkırla, doğanın ritmiyle ve varoluşsal deneyimle kurduğu güçlü ilişkiyi felsefi bir yaklaşımla çözümlerken Tan ise sanatçının doğayla, kimlikle ve estetikle kurduğu özgün ikilikleri çağdaş sanat kuramlarıyla buluşturarak tartışıyor.

Celayir’in eserlerindeki bozkır, sadece bir mekan değil, insanın köksüzleşmesiyle, hafızanın dönüşümüyle ve renklerin mevsimsel akışıyla yoğrulan varoluşsal bir sahneye dönüşüyor. Sanatçının soyuttan somuta, doğadan kültüre uzanan yaratım süreci, her iki yazarın katkısıyla hem felsefi hem estetik katmanlarda çözülüyor.

avestART kitap serisinin ikinci kitabı olan Gölgenin İzinde, Mahmut Celayir’in sanatındaki doğa, hafıza ve kimlik katmanlarını keşfe çıkan derinlikli bir yolculuk sunuyor.

Mahmut Celayir Kimdir?

1951 yılında Bingöl’ün Kur köyünde doğan Mahmut Celayir, İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu’ndan (bugünkü Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi) 1976 yılında mezun oldu. Eğitim sürecinde baskıresim ve grafik ağırlıklı çalışan sanatçı, 1976-1978 yıllarında Eskişehir Anadolu Üniversitesi TV Enstitüsü’nde, ardından 1982-1984 yılları arasında İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda sahne tasarımcısı olarak görev yaptı. 1986 yılında Almanya’ya giderek Stuttgart ve Berlin’de yaşadı; 2010 yılına kadar burada üretimlerini sürdürdü. 2010’da İstanbul’a döndü; bugün hem İstanbul hem Berlin’de çalışmalarına devam etmektedir.

Sanatında kimlik, aidiyet, toprak ve doğa gibi temaları merkeze alan Celayir, Anadolu’nun yüksek yaylalarından, terk edilmiş taş evlerinden ve kırsal coğrafyadan beslenen bir manzara dili geliştirdi. Eserlerinde hem makro hem mikro doğa izleklerini işlerken, toprak katmanlarını hem figüratif hem soyut tekniklerle yorumladı. Caspar David Friedrich gibi Alman romantiklerinden ilham alan sanatçı, resimlerinde içsel manzaralarla coğrafi gerçekliği buluşturdu.

İlk kişisel sergisini 1977’de Taksim Sanat Galerisi’nde açan Celayir, sonraki yıllarda İstanbul, İzmir, Ankara, Berlin, Stuttgart, Bonn, Rosenheim, Baden-Baden gibi pek çok şehirde sergiler gerçekleştirdi. Eserleri İstanbul Modern, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, İzmir Durmuş Yaşar Müzesi, Stuttgart Staatsgalerie gibi önemli koleksiyonlarda yer aldı.