Misyon Ekonomisi

Kapitalizmin krizden krize sürüklendiği, kamu otoritesine güvenin sarsıldığı bir çağda Mariana Mazzucato, “devlet ne işe yarar?” sorusunu yeniden masaya yatırıyor. Misyon Ekonomisi, bu soruya ezber bozan bir yanıt arıyor: “Devlet yalnızca düzenleyici değil, aynı zamanda yön belirleyici, hatta harekete geçirici bir aktör olmalı”.

Misyon Ekonomisi kitabında Mazzucato, Apollo Projesi gibi geçmişin büyük kamu-özel sektör iş birliklerini hatırlatarak bugünün devasa sorunları için benzer bir “misyon yaklaşımı” öneriyor. İklim krizi, sağlık sistemlerindeki eşitsizlikler, dijital uçurum… Bu sorunların çözümünde sadece piyasanın insafına bırakılmış stratejilerle ilerlemenin artık mümkün olmadığı günümüzde yazar, cesur, bütüncül ve kamu yararını önceleyen bir ekonomik vizyonu savunuyor.

Kitapta Covid-19 sürecinde, bilimsel iş birliğinin ne kadar hızlı sonuç verebileceğinin anlaşıldığı ancak aynı dönemde yaşanan “aşı milliyetçiliği” ve eşitsiz dağılım bağlamında da insanlık olarak dayanışma sınavında sınıfta kalındığı vurgulanıyor. Mazzucato, bu kırılganlıkların üstesinden gelmenin yolunu devleti “etkisiz bürokrasi” algısından kurtarıp yetkin bir planlayıcı olarak yeniden inşa etmekte buluyor.

Mazzucato sadece devletin değil, özel sektörün de sorumluluk alması gerektiğine dikkat çekiyor. “Paydaş kapitalizmi” gibi sıkça dile getirilen kavramların gerçek anlamda karşılık bulması gerektiğini, şirketlerin toplumsal faydayı merkeze alan adımlar atmasının kaçınılmaz olduğunu hatırlatıyor.

Misyon Ekonomisi, alışıldık ekonomi kitaplarından farklı olarak teorik çerçeve sunmasının yanında güncel örneklerle konuyu somutlaştırıyor. Mazzucato’nun önerdiği model, geleceğin ekonomisinin sadece rakamlardan değil, toplumsal değerlerden de beslenmesi gerektiğini gösteriyor. Yazar, insanlığın Ay’a ulaşmak için gösterdiği vizyon ve iş birliğinin, bugün gezegenimizi kurtarmak için de aynı kararlılıkla sergilenmesi gerektiğini hatırlatarak, artık zaman kaybetme lüksümüzün kalmadığını ortaya koyuyor.

Arka Kapaktan

“Bu kitap devlet hakkında mı, yoksa kapitalizm hakkında mı?” Avrupa Birliği’nde ve İngiltere hükümetinde siyasete yön verenlerle çalışan Mariana Mazzucato, kendi sorduğu soruyu, “Her ikisi hakkında da,” diyerek yanıtlıyor. Misyon Ekonomisi yönetme ve işletme becerisinin geçtiğimiz kırk yılda zayıfladığı saptamasını çıkış noktası olarak alıyor ve önce ezberimizi bozuyor. Verimliliğin ancak özel sektörde yakalanabileceği tezi doğru mudur? Peki ya, devletin ekonomiye her türlü müdahalesinin zararlı olduğu tezi?

Mazzucato ekonomi alanında hepimizin ezberine girmiş mitleri çürütürken, devletlerin geçmişteki cüretli yatırımlarını ve başarılarını hatırlatarak kapitalizm-devlet ilişkisini hem geçmişten hem günümüzden örneklerle yeniden masaya yatırıyor. Ay’a gidiş nasıl mümkün oldu? Nasıl bir kamu-özel sektör iş birliği kurulmasını gerektirdi? Kamu kurumlarının ve devletin, bu misyonu cesaretle benimsemesi özel sektöre, teknolojik atılıma, kamuya neler kazandırdı? Nihayetinde, sağlık, ulaşım, Yeşil Dönüşüm gibi alanlarda misyon anlayışı geleceğin kapitalizmini şekillendirebilir mi?

Mazzucato, Misyon Ekonomisi’nde devleti yeniden gözden geçirmenin neden kapitalizmi yeniden gözden geçirmek anlamına geldiğini anlatıyor ve ekonomide korumacı politikalar tartışmasını yeniden gündeme getiren yeni dönemin ekonomik gereklerine ışık tutuyor.

Mariana Mazzucato Kimdir?

İtalya doğumlu, İtalyan-Amerikan-İngiliz ekonomist ve akademisyendir. University College London’da Yenilik ve Kamusal Değer Ekonomisi profesörü olarak görev yapmakta, aynı zamanda UCL bünyesindeki Yenilik ve Kamusal Amaç Enstitüsü’nün kurucu direktörlüğünü yürütmektedir. Kamu sektörünün yenilikteki rolü, misyon odaklı ekonomi politikaları ve değer yaratımı üzerine çalışmalarıyla tanınan Mazzucato, bu alanlarda yayımladığı etkili kitapların yanı sıra birçok uluslararası kurumda danışmanlık yapmıştır. Ekonomik fikirleri uygulamaya dönüştürme konusundaki katkılarıyla öne çıkan Mazzucato, 2021 yılında İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı’na layık görülmüştür.

Orjinal Adı: Mission Economy

Orjinal Dili: İngilizce

Türü: İnceleme-Araştırma

Yayın Tarihi: Ocak 2021

Türkçe Baskı: Mayıs 2025

Okur Yaşı: Yetişkin Okuyucu

Hedef Kitle: Ekonomi konularına, toplumsal sorunlara ilgi duyanlar

Sayfa Sayısı: 240

Ebat: 13.5x21