1835 Tarihli Nüfus Defterlerine Göre Tortum Kazası

Erzurum Vilayetinin ilçelerinden biri olan Tortum, geçmişteki yolculuk tarihi boyunca sahip olduğu önemli bir yerleşim alanıdır. Eskiçağlarda Karaz kültür alanı içerisinde vardı ve Bizans döneminde Theodosiopolis Theması'nın kuzey kısmında yer almıştır. Bizans'ın oğul valisi elinden alınarak sırasıyla Saltuklu, Selçuklu, Gürcülerin eline geçmiş, ardından Timur, Karakoyunlu ve Akkoyunlular yörede hüküm sürmüşlerdir. Evliya Çelebi'nin anlatımına göre Fatih Sultan Mehmed tarafından Osmanlı sınırlarına dâhil edilmiş yörede esas Osmanlı hakimiyeti ise Kanuni Sultan Süleyman döneminde tesis edilmiştir. 1549'da fetih sonrasında yapılan idari düzenlemede Erzurum Eyaleti'nin bir parçası haline getirildi. Bu durum imparatorluğun süresine kadar aynen sürmüştür.Erzurum ve havalisi, Osmanlı-Rus harplerinin bir sonucu olarak, 1828 yılından itibaren üç defa işgale uğramıştır. Rus işgalleri ve ilhakları bölge bölgelerini geçici veya kalıcı göçe sürüklemiş, ahalisi iç kısımlarda, yoklukların üstünde, yeni hayatları ölçmek için mücadele etmişti. Bu durumlarda ölüm, hastalık, yokluk gibi acıları yaşanmış ve hafızasında bu acı hatıraları muhafaza edilmiştir. Pek çok akademik çalışma acı ve kahramanlıklarla dolu geçmişimizi öğrenme çabasında olan bizlerin yolunu aydınlatmaktadır. Erzurum'da en fazla tıslanan kaynakların eksikliği, bize çok değerli sosyal, idari ve operasyonel bilgiler sunan nüfus defterleridir. 1835 tarihinde Müslüman ve Gayrimüslimlerin ayrı ayrı kaydettiği nüfus defterlerini bir arada sunan bu eserin, Tortum'un sosyo-ekonomik ekonomik açıdan önemli bir kaleminin doldurulacağı.Tanıtım Metni