Anarşizm mi Sosyalizm mi?

Bazıları Marksizmle anarşizmin aynı ilkelere sahip ilkeler ve bunların arasında yalnızca taktik görüş ayrılıkları bulunduğunu, bu nedenle de kendilerince bu iki şeritte birbirinin karşısında koymanın genel olanaklarsız olduğunu söylüyorlar. Ama bu büyük bir yanılgıdır… Sorun, Marksizm ve anarşizmin, her şeyin de mücadele arenasında sosyalist bayrak altında görünmelerine karşın farklı ilkelerden temellenmeleridir. Anarşizmin temel taşı bireylerdir ve ona göre bireyin özgürlüğüu, kitlenin, kolektifin özgürlüğünün bir parçasıdur. Anarşistin düşüncesine göre, kişinin kurtulmadığı sürece, kitlenin kurtulması olanaksızdır ve bu nedenle de sloganı, “Her şey için”dir. Buna karşılık Marksizmin temel taşı kitledir ve ona göre kitlenin özgürlüğü, bireyin özgürlüğünün ayrıldığıdır. Yani Marksizme göre, kitlenin kurtulmadığı süre boyunca bireyin özgürlüğüne izin verilmez ve bu nedenle de sloganı, “Her şey kitle için”dir.