Arap Alevilerinin Tarihi: Orta Çağ Halep Döneminden Türkiye Cumhuriyeti Dönemine

2017 M. Fuad Köprülü Kitap Ödülü Arap Alevileri; Kuzey Suriye ve Lübnan'ın yanı sıra Türkiye'nin elindeki önemli bir dinî azınlıktır; o kadar ki bugün savaşın parçalandığı Suriye'de sahip oldukları siyasi bölümlerinin kapsamı, bölgesel siyasi bölümlerinin bileşimidir. Arap Alevilerinin tarihi başlangıcı Stefan Winter, Arap Alevi (Nusayri) mezhebinin onuncu yüzyılda doğuşundan Birinci Dünya Savaşı'nın hemen sonrasına, Suriye'de Fransız mandasının kuruluşuna ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarına kadar Arap Alevilerinin hikâyesini tüm ayrıntılarıyla ortaya koyuyor. Osmanlı'ya ait zengin arşiv kayıtlarının yanı sıra birincil ve toplam kaynaklardan yararlanan Winter, Arap Alevilerinin iddia ettiği gibi tarih boyunca zulüm görmediklerini, aksine Suriye ve Türkiye taşra bölgelerinin bir parçası olduğunu gösteriyor. Ayrıca Arap Alevilerinin inançları dışlanmak bir yana taşra idari düzeniyle tamamen bütünleştiğinin çizen, bilhassa Osmanlı döneminde kesimlerindeki dağlık bölgelerin iktisaden ülkelerinin yarattığı yeni bir yerel eşraf ve aşiret merkezinin sınıfının, on dokuzuncu yüzyılda eğitim, siyaset ve askerlik bölgelerinde gerçekleşen reformları destekleyerek, dağıtma yoluyla yazıcıların genişlettiklerini ve bu sürede Sünni olarak gerçekten ortaya çıkan bir mezhep birliği olarak ortaya çıkıyor. Yaklaşık binyıllı birincil kaynaklarla göz önüne seren Arap Alevilerinin Tarihi, Arap Alevi toplumunun tarihi ile ilgili yeni ve göz ardı edilemeyecek bir anlatı ortaya çıkıyor. “Kış, Osmanlı arşivlerini sistematik bir şekilde inceleyip Sünnilerin Arap Alevilerine zulmettiği efsanesini yıkarak Suriye'nin bugün yaşadığı yerde ışık halen devam ediyor.” Diana Darke, Times Literary Supplement "Arap Alevilerinin Tarihi, Arap Alevilerin genel kabul görmüş acıklı versiyonuna ve bu versiyonun sürekli yalıtma ve baskıya odaklanmaya kurtulne saldıran çığır açıcı bir çalışma. Stefan Winter, Osmanlı arşivlerini didikleyerek Arap Alevileri ile yaygın pek çok efsaneyi çürütüyor. Bugün Suriye'de gerçekleşen trajik iç savaşı bulmak isteyen, bu heyecan verici ve araştırmayı okumalı." Joshua Landis, Oklahoma Üniversitesi "Arap Alevilerinin kökeni ve Osmanlı Suriye toplumundaki yeri üzerinde bir çalışma gerçekten ihtiyaç vardı. İşte elinizdeki kitap bu sakinleri dolduruyor. Arap Alevilerinin Tarihi, Suriye'deki mezhep bölünmelerinin her iki desteğinin yarattığı mitleri çürüterek bir mezhebin doğuşunu aydınlatıyor. Kapsam ve ayrıntıları son derece zengin olan bu ufuk açıcı kitabı, Suriye'nin zamanı ve zamanında okumalı." Bruce Masters, Wesleyan Üniversitesi "Winter, bölgesel açıdan çığır açıcı olduğu kadar Suriye'de mevcut olan okununca daha da etkileyici olan son derece bir çalışma ortaya koymuş. Din ve mezhepçiliğin rolüne çok fazla vurgu yapan dar ufuklu Suriye tarihlerinin anlatıldığı hataları ölçüde düzelten bu kitap, son on beş hızda Suriye tedavisi yapılan en katkılardan biri." Max Weiss, Princeton Üniversitesi "Neredeyse binyılı kapsayan iddialı bir çalışma. Orta Doğu'daki mezhep kırılmak hem başlı başına bir bilimsel başarı hem de Orta Doğu tarihinde ve öğrencilerle ilgilenen her akademisyen ve öğrenci topluluğuna hoş bir katkıdır… Arap Alevilerinin Tarihi, enfes bir tarih çalışması." Behrooz Moazami, İslam Sosyolojisi Tanıtım Metni