Ayyar Hamza - Kokona Yatıyor

Tanzimat dönemi Türk tiyatrosunun oluşumunda ve komedi bitimindeki gelişmelerde önemli hizmetlerde bulunan Âli Bey'den iki komedi uyarlaması: Ayyar Hamza ve Kokona Yatıyor. İlk kez Güllü Agop'un kurduğu Âli Bey'in de yazar ve diyalekt hocası olarak emek yerde Osmanlı Tiyatrosu'nda sahnelenen Ayyar Hamza, dalvereci bir uşağın çevirdiği dolapları konu alır. Bugün de sahnelenen Kokona Yatıyor'da ise hizmetçi Eleniko'nun hanımının yokluğu efendisinden gizlenirken yaşanan gülünçlüklere tanık oluyoruz. Âli Bey (Müdür) (1846-1899) yaşadığı dönemde “Osmanlıların Molière'i” olarak tanınan Âli Bey İstanbul'da doğdu. Öğrenimin özel dersleri alarak başladı. Rüştiyeyi bitirdikten sonra yine özel derslerle tarih, coğrafya, felsefe, astronomi, kimya, ekonomi, yönetim bilimi, hukuk ve matematik bilgileri geliştirildi. Arapça, Farsça ve Fransızca bileşenler. Mektubî-i Sadr-ı Âli Odası'nda çalışmaya başlayan Âli Bey, 1876'da mutasarrıf olarak mülki göreve atandı, 1884-1888 yıllarında Düyûn-ı Umûmiye'de müfettiş olarak çalıştı. Daha sonra Elazığ ve Trabzon valiliklerinde bulundu. Edebi faaliyeti idari makamlarca hoş karşılanmayıp azledilen Âli Bey tekrar Düyûn-ı Umûmiye'ye döndü, 1895 yılında direktörlüğe atandı ve sıcaklıklar boyunca bu görevi sürdürdü. Âli Bey edebiyatla uğraşmaya gençlik yıllarında Yeni Osmanlılar'la yakınlığını sürdürürken başladı. Batılı örneklere uygun bir tiyatronun gelişmeleri için oyunlar yazıldı ve Fransız yazarlardan birçok oyun uyarlandı. Teodor Kasap'ın çıkardığı Diyojen dergisinde yayınlanan mizah yazılarını sadece “Âli” imzasıyla imzaladı. Diyojenin kapatılmasından sonra Çıngıraklı Tatar ve Hayal dergilerinde yazmaya devam etti. Türknde mizah sözlüğü ile ilk örnek olan Lehçetü'l-hakāyık, üç perdelik komik opereti Letafet, bir mizah hikayesi olan Seyyareler ve Seyahat Dergisi en önemli eserler arasında yer almaktadır. Âli Bey'in seçme eserlerine Türk Edebiyatı Klasikleri Dizimizde yer vermeyi sürdüreceğizTanıtım Metni