Batı'ya Yön Veren Metinler 4

Batı'ya Yön Veren Metinler'in dördüncü ve (şimdilik!) son çılgınlığı, dokuzuncu yüzyıl boyunca liberallerin “bırakınız yapsınlar” sloganında özetlenen politikalarına meydan okuyan bir muhafazakârla başlamaktadır. Ortodoks Hıristiyanlar, Avusturya şansıölyesi Prens Metternich, Fransız düşünür Alexis de Tocqueville, İngiliz hukukçusu James Fitzjames Stephen gibi ünlü muhafazakârların yanında yer alır. Baba IX. Pius, liberallerin tümünü kınarken, Kardinal Newman liberalizmi, Protestanlık içini boşaltarak Katolikliğe benzetmekle suçlar. Sosyalistler, liberallere işçi sınıfının istismar ettiği karşıdır; Liberal anayasaların kâğıdı üzerinde demokratik çalışmalarla birlikte, kapitalist burjuvaziye denetimi sağlayan ortamı yaratmayı ileri sürdürüyorlar. Ne var ki, yirminci yüzyılda, bunların öngöremediği güçlü bir yeni akım sarsılacak: Müsamahasız ırkçılık ve emperyalizm. İngiliz kökenli bir Alman olan Houston Stewart Chamberlain “Ari” diye adlandırdığı muhayyel bir ırkın erdemlerini vazetmekte, İngiliz bilim adamı Kari Pearson, soydaşlarının mükemmeliyetlerini sürdürebilmeleri için Darwin'den mülhem üremelerini sürdürüyor. Birinci Dünya Savaşı, Fransız filozof Henri Bergson'un “bilgiye yönelik yaklaşımlar” adına bilimsel yöntemlerle merkezde uygulandığı, yurttaşı Georges Sorel'in irrasyonel şifalttiği, Friedrich Nietzsche'nin yeni bir yiğitlik ahlakı adına Hıristiyan etiğine saldırdığı, Dostoyevski'nin mucizevi, gizem ve otoriteye geri çağrıları yaptığı ustalığın himayesinde serpilir. 1914'ten itibaren “entelektüe-kaos”u veren, anti-entelektüel akımlar besler. Paul Tillich'in “Endişe Çağı”, Ortega y Gasset'in “Ara Dönem”de geniş kapsamlı körükler. Yeni toplumsal açılımlar olarak takdim edilen komünizm ve faşizm, Batı düşüncelerinde yeni savrulmalar getirir. İkinci Dünya Savaşı ve sonuçlarının mantıksızlığının derinden devamı Oswald Spengler, Arnold Toynbee, Teilhard de Chardin gibi saygın aydınların eserlerinde sitemlerini dillendirir. 1970'li yıllarda, yirminci yüzyıldan itibaren dünya ve kâinata günlük tasavvurlarda sessiz bir devrim, kuantum fiziği ve çok-değişkenli saçaklı mantığın, fizik laboratuvarlarından taşıp Batı entelijansiyasını yeni kavramlarla sarstığı. Werner Heisenberg'in Belirsizlik İlkesi'nin, Erwin Schrödinger'in kuantum düşüncelerina göre hem ölü, hem diri olan ünlü kedisinin yarattığı düşünsel depremin etkilerinin, Sör Isaac Newton'un 1600'lerin ikinci yarısında ortaya çıkan hareket yasalarından daha az düşünüldüğünde, çağdaş dünyanın, adı henüz bitmemiş bir şekilde birlikte, İkinci Aydınlanma Çağı'nı sürmekte olduğunu söylemek kehanet yok.Tanıtım Metni