Bingöl'de Sosyal Normlar ve Halk Edebiyat Türleri

Geçmişten günümüze değişen kültürel oluşum süreci boyunca, içinden çıkan kültürel kodlarını taşıma yoluyla köprü vazifesi görmesinden dolayı halk edebiyatı içerikleri, Türk toplumunun maddi ve manevi öğeleri somut şekilde esnek edebi ürünler barındırmaktadır. Bu sürecin kişinin kültürel değerlerinin değişiminin önemi arz etmektedir. Bir milletin geleneği, yaşam şekli ve inanç yapısı, içinde yer alan kültürel normlara sıkı sıkıya bağlıdır. Bu nedenle halk kültürünün aktarımı; Çocuğun doğumuyla başlayan, aile, okul, arkadaşların ülkesinde ve kitlesel iletişim araçları gibi araçlarla ona toplumun mevcut değerleri, çevreyle uyumana araçlık eden ve yaşam boyu devam eden bilinmektedir. Bingöl'de sosyal normlar ve halk edebiyatı türlerinin ele geçirildiği bu bilgiler -dört yıl süren meşakkatli bir araştırma sonucunda- kayıtlı tasnif ve metodolojiler tespit edilirken 46 yıllık bilgilerin ayrıntılarıyla kaydedilir, kaydedilen teknik yöntemlerden ve analizlerden yararlanılır. Bingöl il ve ilçelerinde geçmişten bugüne dek anlatılagelen halk edebiyatı türkü içeriklerinin her birinin tek tek sorulduğu sözlü ya da yazılı halk ürünleri, toplumsal düşünce ve kültür yapısı ayrı ayrı düşünülmemektedir. İdeoloji, din anlayışı, toplumsal etno-folklorik değer yargıları ve inanışları kültürel vesika hüviyetinde olan folklor metinlerine de etki etmiştir. Halk edebiyatı türlerinin biçimlenmesinde toplumun duyuş, düşünce biçimi ve yaşam biçimi etkili olabilir. Bu nedenle hem literatür taraması hem de derleme yöntemiyle elde edilen bulgularla ulaşılan halk literatürü metinleri, ayrıntılı olarak ve dönemsel koşullar göz önünde bulundurularak yorumlanmış, tür içeriklerine göre kaydedilen metodolojiler kapsamında de analiz edilmiştir. Bingöl'de anlatılagelen kozmolojik yapıdaki sözlü anlatım içeriklerinde hem geçmiş toplumların inançlı genişleyebilirken hem de insanların var oluşu ile hayatın anlamlandırılmasına süt kutsiyet arz eden sözlü anlatı (masal, efsane, bölümleri vb.) içeriklerini üretenye yarayan yorumlarsal dayanaklar yer almaktadır. Bu tarihsel anlatılarda, insanın kültürel bir varlığı olarak kendisinin kutsallaştırmasının evreleri de en çok bu metinler/anlatılar aracılığıyla öğrenilmektedir. Tanıtım Metni