Budak Münşi Kazvini Safeviler Cevahirü'l -Ahbar

Safevî düzenli ürünlerin bir dizi hâlinde okuyucu ile buluşturulması Türk tarihçiliği açısından çok önemli bir boşlukların doldurulmaya çalışıldığı görülmektedir. Safevî tarihi dizisinden yayınlanan bu eser, Kazvinli tarihçi Budak Münşî'nin Farsça'da yazılmış Cevâhirü'l-Ahbâr'ıdır. Budak, Şah Tahmasb dönemi bürokrat-tarihçilerindendir. Şah İsmail'in oğlu Behram Mirza'nın ayak ucunda kırk gün boyunca uyuyacak kadar hanedanın yakınında ve Şah Tahmasb'ın tüm seferlerine katılacak kadar olaylar içindedir. Tekelü oymacılığının büyük bir kırıma uğradığı süreç Bağdat'ta Şerefeddinoğlu Muhammed Han Tekelü'nün katıldığı birkaç isimden biridir. Budak, kariyer basamaklarında sürekli yükselmeye odaklanmış, hedefine ulaşamadığında gayrimeşru yollara sapacak kadar muhteris, ancak kışın itiraf edecek kadar da cesur ve ilginç bir karakterdir. Cevâhirü'l-Ahbâr aslında insanlığın ortaya çıkışından müellifin kendi yaşadığı dönemde (Ağustos 1576) otomatik olarak yazılmış genel tarih niteliğinde bir eserdir. Eserin en değerli kısmı Şah İsmail ve Şah Tahmasb'ın anlatıldığı yerlerdir, çünkü Budak Münşî yasaldır. İşte bu nedenle Cevâhirü'l-Ahbâr'ın sadece Safevî hanedanı kısımlarının tercümesi tercih edilmiştir. Anlatımın genel Safevî hanedanı ile birlikte Akkoyunlular, Şirvanşahlar, Osmanlılar, Şibânîler ve Babürlülerle ilgili bahislerin geçtiği yerler de fevkalade değerlidir. Müelliflerin pek çok olay görgü tanığıdır. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn seferi ile Bağdat'ı fethi aşamasında orada bulunuyordu. Safevî kaynaklar içinde Bağdat'ın terk edilme kaydı bu kadar detaylı anlatıldığı başka bir eser yoktur. Bu eserin yayımlanmasıyla Türkiye'de Safevî tarihi ile ilgili önemli bir kapsamlı daha doldurulmuş olacaktır. Dr. Hasan Asadi / Mohaghegh Ardabili Üniversitesi Tanıtım Metni