Demir Kafes Max Weber ve Weberci Marksizm

Marx ve Weber, içinde yer alan dünyanın dağıtıldığı için vazgeçilmez olanların sahip olduğu iki düşünür. Bu dünya, 19. yüzyılda farklı biçimlerde olsa da, hayatta kapitalist varlığı varlığını sürdürüyor. Kuşkusuz, bu iki yazarın sunduğu kuramsal araçlar, bazı güncel gerçekliklerini - doğal ekolojik krizleri- anlamamızda her zaman yeterli olmuyor; ama bu kesinlikle daha az önem arz ettikleri anlamına gelmez. Zira kendini bireylere amansız bir alınyazısı gibi dayatan gayri şahsi güçlerin -piyasa, finans, borçlanma, krizler, kesintiler- bütüncül iktidara her zaman daha çok, Marx'ın ya da Weber'in döneminde olduğu zaman çok daha fazla boyun varsa durumdayız. Hiçbir dönemde, modern sınai kapitalist uygarlığın çelikten kuralları, halklar üzerinde bu denli baskıcı ve zorlayıcı bir güç uygulaması vardı. Yeni nesil yazarlardan Aurélien Berlan'ın yazdığı gibi, tüm veçheleriyle dış mihraklarca yönetilen bir dünyanın boyunduruğunda kısılıp yaşanmışlık hissi her alanda daha da güçlenmekte.Fritz Lang'ın “Metropolis”inin ilan ettiği gibi, gelecek zamanların köleliğine mahkûm muyuz? Bu bir Verhangnis, yani önüne geçilemez, hiçbir şekilde kaçmanın mümkün olmadığı kör bir talip midir? Marx'ın kanaati asla bu yönde değildi; ne Weberci Marksistlerin ne de Adorno ve Horkheimer'ın tüm radikal karamsarlığına rağmen. Acaba Weber'in inancını anladınız diye sorduk. Kaldı ki eserinin bazı bölümleri bunu doğrular niteliktedir: Onda bazen Nietzscheci “kahramansı bir boyun eğişi” buluyoruz. Ama bazen, eserinin bazı bölümleri, bilhassa Protestan Ahlakı'nın son paragrafları, bize tam tersine, ütopyaya, Ernst Bloch'un Wunschlandtschaften olarak adlandırdığı “arzu manzaraları”na açık bir pencere bırakmış görünüyor. Bunu, Antonio Gramsci'nin hazırladığı, aklın karamsarlığı ile istencin iyimserliği arasında kurulan vazgeçilmez ortaklık olarak görünürüz: işte elinizdeki kitap da, atkı ve çözgülerinin bu ortaklığında dokunmuştur.M. Löwy Tanıtım Metni