Dinsel Deneyimin Çeşitleri

Bu eser, William James'in geçen yüzyılın başında “Doğal Teoloji” veya “Doğal Din” konusu üzerine aktarılan derslerden oluşuyor. James, 'soyut kavramları' alanında değil daha çok 'somut vaka örnekleri' çevresinde dolaşıyor. Çalışmanın özgün yönlerinden biri James'in malzeme seçimindeki tutumu. Çünkü konuyu ele alır Aziz Augustinus, Azize Terasa, Jacop Böhme, Angelus Silesius gibi ünlü aziz ve mistiklerin yanı sıra ortalama insanlar, sıradan psikolojik vakalar, ulaşılması pek de kolay olmayan hasta günlükleri ve mektupları üzerinden de ele alarak. Kitabın bir başka özgün bakış açısıyla ele alınmasının kendisini yalnızca Hıristiyan teolojisi ve mistisizmiyle sınırlamayıp Budizm, Hinduizm ve İslam sufizmi gibi 'çeşitli deneyimlere' de yer vermesi. Öte yandan bu eser, kurumsal ve dışsal olanla bireysel ve içsel olan, teolojiyle bireysel duygu, inanç akışıyla bireysel deneyim gibi kavram çiftleri arasında özsel farka odaklanarak bu farklılığa dikkat çekiyor. Meselenin şifresi, psikolojik ve fiziksel boyutu, alelade ve samimi azizlik hizmetleri, anlık ve ağır ağır sorunların ihtidası, çeşitli mistisizm türleri gibi değişen duraklara yıkılmaktan sonra kesin birer yargılama olarak değil de birer çıkarım olarak kendi başlarına ortaya çıkıyor. Böylece onun bölümü boyunca gizlenmiş ana kaygı olarak Din Bilimi'nin olanakları olup olmadığı sorusu, din söz konusu olduğunda kesin kesinlik, nesnellik gibi özelliklerin olası farklı yorumlara kapı aralanıyor. Tanıtım Metni