Diyarbakır ya da Sodom'un 5 No'lu Zindandaki Bin Günü

Bir film izlendi… ve filmin olup bitenlerin, yani “kurgulanan”ların “yaşanan”lara bu kadar çok benzer varoluş karşısında iliklerine kadar ürperdim. Marquie de Sade'ın 1904 yılında yayınlandığında büyük sansasyon yaratmış Sodom'un 120 Günü veya Sefahat Okulu isimli kitabına dayanan, Pierre Pasolini'nin yönettiği, 1975 yapımı bu film, 1943-1945 yılları arasında Kuzey İtalya'da Nazi işgali ile olan faşist Salo Cumhuriyeti'nde (İtalyan Sosyal Cumhuriyeti) sınırıte. Filmde anlatılanlar, 1981-83 yıllarında Diyarbakır 5 No'lu Askeri Cezaevi'nde yaşayanların “vahşet dönemi” diye niteledikleri, yaklaşık bin gün süren bir dönemde yaşadıkları… Yani Esat Oktay Yıldıran Cumhuriyeti'nde… Acaba 5 No'lu Diyarbakır Cezaevi'ni politik-bir deney merkezi olarak tasarlayanlar bu filmi izlemiş mi? İzlememişlerse bu, faşizmin insanın kişiliğini aşağılamaktaki evrensel anlayışını yansıtmanın çıkışlı bir örneği olmalı. Diyarbakır 5 No'lu Askeri Cezaevi, cezaevinden öte, tutsakların siyasal, etnik ve cinsel kimliklerini yok ederek, aşağılayarak teslim hazırlığını amaçlayan özel bir “şiddet laboratuvarı”ydı. Burada yaşatılanların hayal gücü oldukça zorlayacak türdendi... Elinizdeki kitapta bu yaşanılanların küçük bir kısmı yazıldı; yaşayanların bedenlerinden ve anılarından… Tanıtım Metni