İdeoloji

İdeolojinin sınırlarını bağlamayan çok fazla anlam barındırıyor. Rorty, Foucault gibi bazı kuramcılar bu terimi hiç kullanmamayı ya da onun yerine “söylem-iktidar ilişkisi”ni kullanmayı önermiyor. Habermas, ideolojinin yerini “tekniğe” bıraktığını, geç kapitalizmin artık hiçbir meşru meşrulaştırmaya ihtiyaç duymadan “kendi kendine” olduğunu iddia ediyor. “Sorun gerçekliğin yanlış temsili (ideoloji) değil, gerçeğin artık gerçek olmamasıdır,” diyen ve toplumsal yaşamın ağır bir anlamsız kanamasını savunan Baudrillard, bu görüşün nihilist bir kapasitesini dile getiriyor. Tam da bu dönemde “reel” dünyada milliyetçilik ve dinsel köktencilik gibi ideolojilerin yeniden şahlandığına dikkat çeken Eagleton, bu = öncelikle ideolojiden bütünüyle vazgeçmenin ne denli makul bir şey söylenebileceğini sorguluyor. Son derece açık seçik bir dille ve sıradan yaşamdan yayılan esprili örneklerle Aydınlanma'dan postmodernizme, Marx'tan Laclau ve Mouffe'a kadar ideoloji üzerine düşünülmüş pek çok kişinin birimleri aktarılıyor. “İdeoloji”nin birçok anlamının yolundan çıkan Eagleton'ın amacı, bunları sentezleyip tek ve yeterli bir ideoloji tanımına ulaşmak değil; ona göre bu ne mümkün ne de faydalı bir şey. Metnin başında sunulan on altı ideoloji tanımından iki ana akım ortaya çıkıyor: Bir yanda doğru ve yanlış bilme fikriyle, yanılsama, çarpıtma ve mistifikasyon anlamında ideoloji ile gösterilen “epistemolojik” gelenek, diğer yanda geçerli olan toplumsal olarak kabul edilen ile değiştirilen “sosyolojik” gelenek. Güneş radikalizminin bu iki geleneğe de, tabii ki sınırların sınırları dahilinde olarak, sahip çıkması gerektiğini savunuyor Eagleton. Adil ve özgür bir toplum geçirmek için “ideoloji eleştirisinden” vazgeçilemeyeceğini söylüyor. “Yanlış bilinci”nin görünümünü değiştiren, postmodernistlerin dönüşleri, radikalizm mevcut toplumsal düzenin sistematik olarak dizili belli “yanlışlıkları” belirleyip devrimden mücadele etmekten kaçınmaktan kaçınıyor. Temel yanlışlık ise, bilimsel gelişmeler olarak geliştirilen yaratıcı güçlerin tam anlamıyla hayata geçirilmesinin engellenmesidir. Bu denemenin kendisi de olası ve arzu edilen bir geleceğin (Ütopya'nın) bakış açısı verilir ve bu geleceğin taslağı bugün potansiyel olarak mevcuttur. Yani bugün biriyle özdeş değil. Hiçbir toplumsal düzen insan enerjilerini bütünüyle kitleleştiremez, hiçbir egemen ideolojinin sanıldığı kadar saf ve birleştirici değildir. Sadece postmodern düşüncelerin açmazlarıyla ilgilenenlere değil, nelere, neden karşı çıkan gerçekten isteyen herkesin ilgisini çeken bir kitap İdeoloji. Tanıtım Metni