İmparatorluklar Çağına Veda

Birinci Dünya Savaşı dört yıl sürmüş, Balkanlarda başlayan savaş yine Balkanlarda bitmiş, Bulgaristan'ın mütareke vermesi zincirleme münferit mütarekelerin ortaya çıkışı tetiklenmiştir. Selânik Mütarekesi'yle Bulgaristan'ın savaş dışı kalması, esasında İtilâf resimleri için yeterli görülmektedir. Nitekim Bulgaristan'da Sırbistan ve Yunanistan tarafından işgal edilmiş ve bu ülkelerin kendisinden intikam aldığından endişe ederken İtilâf koşulları böyle bir gelişmeye izin vermemiştir. Macaristan'la imzalanan Belgrad Mütarekesi'nin de diğer mütarekelere kıyasla ağır bir ateşkes olduğunu söylemek zordur. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu adına fiilen Avusturya heyetiyle imzalanan Villa Giusti Mütarekesi'nde, Habsburg İmparatorluğu'nun sonunu getirmek için siyasî ve askerî bazı adımların atıldığı açıkça görülmektedir.Bununla birlikte İttifak durumları için de en ağır koşulları içeren mütareke Rethondes -bazı kaynaklarıda Compiegne olarak da geçmektedir- Mütarekesi'dir. Almanya, askerî ve malî olarak adeta çökertilmek istenmiştir. Ağır şartlar ve yaptırımlarla dolu bu mütareke, aslında Almanya'ya nasıl bir barış anlaşmasının önerilmesinin de habercisidir. Türk basınındaki ve bazı devlet adamlarındaki iyimser olma çabalarına karşılık Mondros Mütarekesi'nin de ağır bir metin olduğunu ifade etmek yanlış değildir. Kâğıt üzerinde değerlendirildiğinde özellikle Rethondes ve Villa Giusti Mütarekelerinden hafif olduğu yerde. Tanıtım MetniBununla birlikte diğer mütarekelerde hafif veya ağır beraberlik hemen tüm öğeler açık ve net olarak tespit edilmiştir. Mondros Mütarekesi'nde ise özellikle 7. madde ve 24. madde zaman içinde tamamen İtilâf resimlerinin yorumuna açık, tehlikeli bir vaziyette kalmıştır. Nitekim Mondros Mütarekesi'nin imzasından hemen sonra başlayan işgaller 7. madde işaretiyle gerçekleştirilmiştir.