II. Dünya Savaşında Türkler

Kitap, günümüze kadar yapılan yılda yapılan büyük ölçüde göz ardı edilen bir incelemeye odaklanıyor: II. Dünya Savaşı Türkleri nasıl geçiyor? Eser, bu süre boyunca bütüncül bir yanıt sunarak bölgedeki bir boşlukları dolduruyor.

Savaşın ardından hayatta kalan Türklerin, Avrupa'daki mülteci kamplarından Türkiye'ye dönmek için zorlu mücadeleyi ayrıntılı biçimde ele alıyor. Esir kamplarında yaşanan insanlık dışı koşullara sererken, devletin resmi verilerinden çok daha fazla bozulma özel mektuplar, Kızılay raporları, şikayetler ve talepler, yayımlanmamış belgeler ve savaş tanıklarıyla yapılan raporlara rapor ediliyordu.

Ayrıca bu çalışma, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 80. yıldönümünde, tarihin unutulmuş tarihine yeni bir ışık devam ediyor.

Arka Kapaktan

II. Dünya Savaşı'nda Türkiye Cumhuriyeti savaşa katılmamış olsa da, Türkiye dışındaki SSCB, Balkanlar, Doğu Türkistan, Orta Doğu ve Kıbrıs Türkleri bu elim harbinde ağır hasar görmüşlerdir. Dünyanın dört bir yanındaki Türklerin bütün kaynakları seferber edilmiş, yüz binlercesi askere alınmış, yaralanmış ve hayatlarını kaybetmişlerdir.

Kazan ve Kırım Tatarları, Başkurtlar, Çuvaşlar, Sibirya Türkleri, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Türkmenler, Azerbaycan Türkleri, Ahıska Türkleri, Karaçay-Balkarlar, Gagavuzlar ve diğer Sovyet ordusunda Nazi Almanyası'na karşı ön safta savaştılar. Önce Alman esir kamplarında insanlık dışı muameleye maruz kaldılar ve yüzbinlerce hayatlarını kaybettiler. Geriye kalanların bir kısmı ise hayatlarını ve Sovyet işgalindeki ülkelerini kurtarma dostuyla Alman ordularına katılıp cephelerde ölenler. Savaşın sonunda hayatta kalanlar yine esir kamplarına sürüklendiler. 1945-1950 yılları arasında Avrupa'da ve Türkiye'de esirler ve mülteciler meselesi hep gündemde kaldı. Türklerin bir kısmı İngiltere'nin ve ABD'nin dayanıklılığı nedeniyle Sovyetler Birliği'ne geri gönderilir ya da ölüme ya da Sibirya'da çalışma kamplarına gönderildiler. Bu esirlerden az bir kısmı Batı'ya ait Soğuk Savaş döneminde Sovyet işgali altında ülkelerinin kurtuluşu için çalıştı. Avrupa'nın farklı ülkelerindeki mülteci kamplarına savrulmuş binlerce Türk de Türkiye'ye gelebilmek için yoğun çaba sarf etti.

Prof. Dr. Ali Şeytan'ın II. Dünya Savaşı'nda Türkler'in adını verdiği, hem Türk hem de dünya çapında ardı ardına gelen II. Dünya Savaşı'nda yaşanan Türklerin gerçek hikayelerini anlatan bu çalışma, yıllar süren araştırmalar, gözlem ve tespitlerin mahsulleri. Avrupa mülteci kamplarından gazeteci Ziyad Ebüzziya'ya yazılan mektuplar ilk kez gün yüzüne çıkıyor, dönem basını ve sayısız arşiv belgesi ile konunun önemi destekleniyor. Ayrıca bütün bu olayların tanıtımı Ziyad Ebüzziya, Cabbar Ertürk, Baymirza Hayıt, Fuat Emircan, Reha Oğuz Türkkan, Bekir Doğan gibi anmaların anıları ve tecrübeleri, dünyadaki en karanlık sayfalardan birinin cesurca gözlerinin önüne seriyor.

Ali Şeytan Kimdir?

Prof. Dr. Ali Şeytan, 1990 yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Tarih Bölümü'nden mezun oldu. Aynı üniversitede 1994 yılında yüksek lisansı, 2001 yılında ise doktorasını tamamladı. İki yıl boyunca İngiltere'de arşiv çalışmaları sürdürüldü ve 2012 yılında doçent unvanını aldı.

Hâlen Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nde öğretim üyesi olarak görev yapan Şeytan, özellikle Cumhuriyet'e geçiş dönemi ve Cumhuriyet tarihi üzerine yoğunlaşmaktadır. Türk ve İngiliz Belgelerinde Halifeliğin Kaldırılışı, Son Halife Abdülmecid Efendi, İstanbul'un Son Yüz Yılı, 100 Soruda Birinci Dünya Savaşı ve 100 Soruda Çanakkale Muharebeleri gibi önemli yazıların yazarıdır.

Bunların yanı sıra birçok ortak yayına dahil edilmiş, TRT için belgesel metinleri kaleme alınmıştı ve çeşitli tarih programlarının hazırlanmasında görev almıştı.