Kadim ile Cedid Arasında

“Bu ilmin [musıki ilminin] kıylükâli [lafı, dedikodusu] çoktur.” Hızır Ağa “İstanbul'un Yenikapı Mevlevîhanesi şeyhlerinden Abdülbâki Nâsır Dede (1765-1821; şeyhliği 1804-1821) 1794 ile 1796 yılları arasında geleneksel Osmanlı/Türk musıkisiyle ilgili çok önemli iki eser kaleme almıştır. İlki bu musıkinin kullandığı perdeleri listeleyen, nasıl duyurulacağını gösteren, usûlleri, makamı ve terkipleri Sıralamak ve müzik icrası hakkında bazı yararlı bilgiler içeren bir tür müzik teorisi kitabı olan Tedkik ve Tahkik'le birlikte onun kısa bir ilavesidir (yani Zeyl). Daha sonra kendi geliştirdiği bir notalama sistemini açıkladıktan sonra buna örnek olmak üzere yeni bestelenmiş birkaç müzik eserini notaya kaydetme risaledir ve Tahririyetü'l Musiki [Musıkinin Yazıyla İfadesi] işini genellikle taşır. Abdülbâki Nâsır Dede bir yandan kurtuluş teorisiyle uğraşmış, diğer taraftan da eser besteleyip musıki yapmış icra (kendisi neyzendi, Yenikapı Mevlevîhanesi'nde neyzenbaşılık yaparken neyzenbaşılık yaparken) ve bu performansın kâğıda çoğaltını sağlama bir notalama sistemi geliştirmiştir.” Cem Behar, Abdülbâki Nâsır Dede'nin yapıtları üzerinden tarihsel müzik anlayışını, icra yöntemlerini, arka planda gerçekleşen toplumsal-siyasî gelişmelerin ve geleneksel kadîm ilimlere sirayet etmeyen yeniliklerin musıkiye gerçekleştiğini inceliyor.