Karagöz -Türk Gölge Tiyatrosu

Metin And'ın (1927-2008) İngilizce yazdığı Karagöz: Türk Gölge Tiyatrosu adlı kitabı, ilk yayımlanışından dört yıl sonra yeniden okurla buluşuyor. Türk gölge oyununun büyüme artışını sonuna kadar sürdüren Ve, bu sinema salonunun dünyasında da bilgi edinmek için etkinlikler düzenlemiş, yabancı dillerde incelemeler yapmış, kitaplar yazmıştı. İşte bu çabanın ürünlerinden biri olan Karagöz: Türk Gölge Tiyatrosu, geleneksel gölge oyunumuzun kökeninden gelen malzemelere, belli başlı oyunlardan karakterlerin etraflıca ele alınmasının yanı sıra, Türk tiyatrosunun diğer türleriyle – özellikle Türkiye'deki kukla tiyatrosuyla ilgili – ilgili bilgiler içermektedir. Listenin gözden geçirilmiş basımına, bir Karagöz oyununun İngilizce çevirisi ile önemli Karagöz oynatıcılarından Ragıp Tuğtekin'le yapılmış bir söyleşi eklendi. Bu temelin en önemli özelliği ise Metin And'ın kitabının görsel açıdan yeniden ele alınması oldu: Yapı Kredi Müzesi'nin Karagözu'nda yer alan Karagöz tasvirleri, “Yıktın Perdeyi Eyledin Vîrân / Yapı Kredi Karagöz Koleksiyonu” sergisinin 2004 yılında yayımlanan listesinden sonra ilk kez bu kitapta yeniden Karagöz meraklılarının karşısına çıkıyor. Metin And, elli yılı aşkın bir süre boyunca Türk tiyatrosunu, geleneksel gösteri sanatlarını, şenlikleri ve Osmanlı minyatür sanatını destekledi. Türkçe ve diğer dillerde onlarca makale ve başlık. Karagöz: Türk Gölge Tiyatrosu, uluslararası bir izleyici kitlesi için aslen İngilizce yazılmış olup, Osmanlı İmparatorluğu'nda gelişip yayılan en özgün ve renkli sanat formlarından birine yöneliyor. Metin And, Türkiye'deki tiyatro geleneklerine genel bir bakışla başlayarak, adını kahramanından alan Türk gölge tiyatrosu Karagöz'ü derinlemesine inceliyor: Kökenleri ve gelişimi, figür ve sahne malzemelerinin yapımında kullanılan teknikler, standart karakterler ve olay örgüsünün ayrıntılı incelemeleri ve formun Osmanlı İmparatorluğu'nda siyasi yorum işlevi. Son olarak, gölge tiyatrosunun gerilemesi ve Batılılaşan Türkiye'deki etkisi anlatılıyor. Bu gözden geçirilmiş baskı, Yapı Kredi Müzesi'nin zengin Karagöz arşivinde bulunan figürlerin tam renkli reprodüksiyonlarının yanı sıra, Metin And tarafından yazılmış Türk kukla tiyatrosu üzerine bir ek, bir Karagöz oyununun tam metni ve Türkiye'deki son Karagöz sanatçılarından biriyle yapılan bir röportajı içeriyor. Son derece bilgilendirici ve son derece eğlenceli olan Karagöz: Türk Gölge Tiyatrosu, bu konuda vazgeçilmez bir başvuru kitabı.