Kayıp Aydınlanma

"Kayıp Aydınlanma göz kamaştırıcı bir biçim, asırlar boyunca dünya medeniyetinin yerinde değil tam merkezi olan Orta Asya dünyasını bizim için yeniden canlandırıyor. Nereye bakacağını iyi bilen ve geniş tarih alanında yetkinliği sorgulanamaz olan FrederickStarr uzun yıllar kaynak olarak kullanılacak önemli bir kitap yazıyor." Francis Fukuyama görselleriyle zenginleştirilmiş bu sürükleyici kitap Orta Asya'nın orta çağdaki basılmış olan Aydınlanma Çağı'nı tarihi sıralamaya sadık kalarak ama kuru bir anlatımdan çıkartarak ortaya koyuyor. Bir dönemin en büyük zihinlerinin maceralı hayatları, büyüleyici başarıları ve modern dünyanın oluşumunu nasıl hazırladıklarını açık bir dille anlatan eser, olup biteni sebep-sonuç dairesi içinde okura sunarak zihinlerdeki yollarla cevap veriyor. Kitaba konu olan neredeyse tüm isimlerin Arapça yazdığından dolayı Arap oldukları yerlerdeki yanılgıyı içeren kitap bugün Kazakistan'dan Afganistan'a ve Sincan'a kadar uzanan Orta Asya'da Türkî ve İran halklarının nasıl büyük medeniyetler inşa edildiği gözlerin önüne seriyor. Kayıp Aydınlanma 800 ila 1200 seneleri arasında en büyük ve gelişmiş kentlere, en zarif sanata ve hemen her alanda en ileri bilgi ve teknolojiye sahip olan Orta Asya'nın dünya ticaretini ve ekonomilerini nasıl yönlendirdiğini anlatıyor. Orta Asyalılar gökbilimi, matematik, jeoloji, tıp, kimya, müzik, sosyal bilimler, felsefe ve ilahiyat başta olmak üzere hemen her alanda başarı elde etmişlerdi. Cebire bunu veren, hayal edilemeyen bir doğruluk ile daha dünya çevresini hesaplayan, sonra Avrupa'da tıbbın izin verecek eserler veren ve dünya üzerindeki en muhteşem şiirlerin çoğunu yazan Orta Asyalılardı. Hatta Birûni bozulmadan beş asır önce Amerika kıtasının varlıkları devam etmişti. Tarihte aynı mekan ve zamanda bu kadar çok bilim adamının bir arada olduğu başka bir dönem pek yoktur. Yazdıkları Thomas Aquinas'ın dönemindeki devrime kadar Avrupa'yı derinden etkilemişti. Aynı şekilde Asya'nın büyük bir kısmı ile Hindistan'da da büyük bir tesir bırakmıştı “Kayıp Aydınlanma” tarihin unutulmuş bir devrinin izini sürmesine izin verirken, Asya'nın Aydınlanma Çağı'nın yükselişini anlatmakta ve neden sona erdiğine ilişkin farklı teorileri değerlendirmektedir. Geniş bir kaynak ve arşiv aralığından kullanımda yazılan kitap akıcı üslubundan dolayı herkese hitap etmektedir. Tanıtım Metni