Merkez Ve Taşra Teşkilatlarıyla Dahiliye Nezareti (1836-1922) (Ciltli)

Osmanlı Devleti'nin uzun hükümranlık döneminin ve hareketli zaman dilimi, 19. yüzyıldır. Aslında özellikle III. Selim'le başlayan bu hareketlilik Osmanlı Devleti'nin yıkılmasına kadar artarak devam etmiştir. Bu hareketliliği, özellikle kurumlar açısından daha yakından takip ediyoruz. Nitekim II. Mahmud, 1836'da yayınlanan bir Hatt-ı hümayunla SadaretKethüdalığı'nın “Umur-ı Mülkiye Nezâreti”ne borçlandırıldığını ilan etti. Bu nezaretin nazırlığına da o dönemde Sadaret Kethüdası olan Mehmed Said Pertev Efendi atandı ve bu zat nezaretin ilk nazırı oldu. Mehmed Said Pertev Efendi'nin Nazırlık'tan azledilmesi üzerine Umur-u Mülkiye Nezâreti Nazırlığı'na Akif Paşa atandı. Akif Paşa'nın teklifiyle Umur-ı Mülkiye Nezâreti adı kısa süre sonra yani 1837'de bu kez “DâhiliyeNezâreti”ne ödendi. Ancak 1838'de Dâhiliye Nezâreti bu kez Sadaretle birleştirildi. Nihayet Sultan Abdülmecid'in (öl. 1861) tahta tutulmasıyla de Dâhiliye Nezâreti 1839'da görevleri tamamen kaldırılarak Sadaret Müsteşarlığına devredildi. Bundan sonra Dâhiliye Nezâreti 1869'da ikinci kez kuruldu. Dâhiliye Nezâreti'nin bu ikinci yerleşimi 1871'e dek devam etti. 1871'de Dâhiliye Nezâreti kurumsal olarak tekrar inkıta'a uğradı ve 1871-1877 yılları arasındaki altı yıllık süreci Sadaret'e bağlanarak devam etti. Sonunda üçüncü kez Dâhiliye Nezâreti 1877'de tekrar müstakil olarak kuruldu ve bu kez Dâhiliye Nezâreti, Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar hiçbir kesintiye uğramadan sürekli güçlenerek korudu. Bu çalışma DâhiliyeNezâreti'ni bütün yönetim kurallarıyla beraber 1836'dan başlayarak Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam eden süreçleriki, alt kurumlarını ve bu kişilerin kronolojik gelişmelerini ve işleyişlerini gösteren durumlarını Osmanlı Arşivi'ndeki Nizamat Defterleri ve Düstürlerde (I.-II. Tertib), Takvim-i Vekayi'de geçen nizamname, talimatname, kanun ve irade-i sanayyelere göre ele alınmaktadır. Özellikle Dâhiliye Nezâreti'ne bağlı kalemlerin (Nezarete'ye bağlı özellikleri) gelişimi ise Devlet Salnameleri'ne göre yıl yıl gösterir. Ayrıca Dâhiliye Nezâreti'nin var olduğu dönemde yapılan mülki idare sistemi düzeni de incelenmektedir.Tanıtım Metni