Mu'tezile İbaziyye Etkileşimi

Mu'tezile ve İbâziyye İslam tarihinde ortaya çıkan ilk fırkalar arasında yer alır. Mu'tezile akılcı ekol içerisinde barındırılırken İbâziyye edebî hüküm temel alan bu nedenle de Kur'an'ın esas maksadını kavrayamayan bir fırka olarak anlatılır. Ancak İbâziyye'nin bir çok konuda Mu'tezile ile benzer görüşlere sahip olması araştırmacıların dikkatini çekmiştir. İbâziliğin edebi yanı ile Mu'tezîle'nin savunduğu akılcı görüşlere sahip olması bir parça olarak gözükmektedir. Öncelikle batılı araştırmacılar, bu şeyleri çözümleme adına çalışmalarını sürdürmek için İbâziyye'nin Mu'tezilî fikirlerden etkilendiği şeyleri sunmuşlardır. Aynı inanca sahip düşüncelerin performansının etkilenmesi oldukça doğal ve olumlu bir durumdur. Ancak her iki fırkanın oluşumlarının listelendiği İbâziyye'nin Mu'tezile'den çok teşekkül ettiği ve Mu'tezile'nin önce kapsamlı düşünsel veçhesini oluşturduğu önceki süreçte Halku'l-Kur'an konusu istisna olmak üzere İbâziyye'nin fikrî gelişimini tamamladığını görüyoruz. İbâzî bilginler ayrılıklar arası etkileşime olumlu bakmanın yanında kırılmalar arası ayrılıklar öne çıkmanın ve ayrılıklar üzerinden konuların tartışılmasını Müslümanların birlik ve beraberlik açısından sağlıklı bulmalar. Mezhebî kimliğinin İslamî kimliğinin kalıcılığına uygun görmeyezler ve bu yolla kendilerine Ehl-i taklit değil Ehl-i takyit (kişilere değil delillere önem veren bir grup) olarak tarif ederler. Her iki fırkanın teşekkülü, önemli simaları ve düşünsel yapılarının belirtilmediği bu içeriğin mezhep düşmanlıkların ortadan kalkmasına katkı sunmasını sağladığını gördüm.Tanıtım Metni