Öküzün A'sı

Okuryazarlık ne zaman başlar? Okula başladık gün mü? Okuma yazısını söktüğümüz gün mü? Okuryazarlık ağırbaşlı, aşık suratlı bir uğraş mı vardı? Barry Sanders'a göre okuryazarlığın temelleri çok daha erken bir dönemde, anne kucağında atılır. Annesinin memesinden süt emen bebek onun kalp atışlarını, nefes alıp verişini dinleyerek ilk ritmi kaydını edinir, annesiyle kurduğu vazgeçilmez bağ sayesinde kendisini okuryazarlığa yönlendiren yola adım atar ve Ezra Pound'un sözleriyle “aklınla arası dansı” başlar. Öküzün A'sı, sözellik ile okuryazarlık arasında doğal bir süreklilik olduğunu ve ancak sağlam sözel köklere sahip insanların gerçek okuryazar olabileceğini savunuyor. Oyunla, neşeyle bağdaştırılmamış bir okuma-yazma öğretmeninin hedefi bulamadığını/bulamayacağını gösteriyor. Okuryazarlığın gelişiminin alfabesinin gidişinden günümüze kadar mitoloji, teoloji, tıp, eğitim ve edebiyat gibi çok farklı alanlardan örneklerle sergileyen Sanders, günümüzde okuryazarlığın karşı karşıya olduğu sorunları geniş bir türden ele almayı başarıyor. Çocuklar evde aileye, özellikle de anneyle aralarındaki bağların gevşemesinden dolayı gerçek sözelliği ve dolayısıyla okuryazarlığı yaşıyor artık. Toplumsal doku değişmeyen sokak çeteleri yeni bir kabile düzeni kurarak ailenin yerinde yer almaktadır. Okuryazarlığa başkaldıran insanlar, yeni ama farklı bir sözellik içine giriyor. Çete gençliğinde okuryazarlığın yarattığı benliğin gösterdiği birer parçası olan vicdan ve pişmanlık gibi duygular yaşadığından çok daha kolay suç işleniyor. Şiddetli, televizyonun soğuk ortamında yetişen, sözelliğin ve okuryazarlığın hedefine itilmiş, bu yerde kalmaya da gençlerin günümüzdede bulundukları bir araç haline geliyor. Sandres'e göre bu sorunun çözümü ceza ya da eğitim faaliyetleri değil, çekirdek çekirdek bağrında sorunlar sözelliğin yaşama yaşamasında yaşanıyor. ABD'nin toplumunda okuryazarlık çözümünü ortaya çıkaran bu kitap, gençlik bölümündeki şiddet eylemlerinin, her kesimde görülen silah sevdasına; okulları bilgisayarlaştırma hevesinden, öğretmen-veli ilişkilerindeki yanlışlara; Cinsiyetçi tutumların dildeki gelişiminden, egemen kültür-dil meselesiyle yerel ya da etnik kültür-dil sorununa kadar Türkiye toplumunun biçimindeki önemli konularla taşınan benzerlikler, paralellikler bakış açısından çok önemli. Herkesin okuması gereken bir kitap. Sözelliğin rolünün performansını savunuyor, hem de tam zamanında.” Neil Postman Tanıtım Metni