Ölüm ve Zaman

Çağdaş fenomenolojiye etik alanından yaptığı katkıyla öne çıkan Emmanuel Lévinas'ın 1975-76 akademik yılındaki küresellerden oluşan Ölüm ve Zaman'da, felsefe genelleri Aristoteles, Platon, Kant, Hegel, Bergson gibi figürlerini okumasına ve özellikle Heidegger'in Varlık ve Zaman adlı eseriyle bir hesaplaşmasına rastlanır. Heidegger bir yandan saatlerin ölçtüğü varsayılan nesnel bir zaman anlayışına karşı eleştirilerle, Bergson'un süre ifadelerinde olduğu gibi, varoluşun kendine zamansal ölümlülük dağılımımızla yakın ilişki içinde ele geçirilmiş olmasıyla takdir edilirken, öteden da Dasein (orada olan) çözümlemelerinde temel varlıklarbilim tasarısı içinde ayakta kalmak için e. Ölümün insanıni varoluşun “en kendine has olasılık” olarak başlayan, ölüme yazgılı olduğu yerde daha başlangıçta bir kesinlik olarak devam eden, ölümün yolu açılan yokluğun daha baştan ve daima varoluşun kendine özgü zamansallığını kaygısız kurması renkli Heidegger bakış açısında burada enine boyuna tartışılır. Heidegger'in ölümü, "ben"in ölümünden itibaren "kendi ölümüm" olarak betimlenmekte, "ötekinin ölümü"nü özgün olmayan bir deneyim olarak kalıcı hale getirilmektedir. Lévinas ise ölümün yol açmış olabileceği kaygı biçimini, onun ne kadar deneyimin koşullarına dirense de, esas olarak “ötekinin ölümü”nden türetmeye girişir. Öteki'yle ilişkim, onun ölümünün olumsuz sorumluluğum ve onun yokluğunun ortaya çıkardığı soru, “yanıt yokluğu”, benim varlığa tutunma çabamı (conatus) daha baştan tehdit eden “kendi ölümüm”ün olasılığından duygulanım açısından daha güçlü ve ondan daha önseldir. Öteki'yle ilişkim, asla “özdeş” olanın şartlarına (Aynı'nın Ötekisine) indirgenemez, yani bilmeye ve bilincin gösterdiğisel edimlerine direnen, asla bir eşzamansallıkta bir araya toplanamayacaktır; zamanın sonsuz olanla bir ilişkisi olduğu benim kendi ardışık zamansallığımdır. Lévinas'ta varlıkbilimin koşullarıyla bir varlıkolmayan olarak bile belirlenemeyerek bilmecenin korunduğu ölümden ve de artık kronolojik bir dizi içinde anların art arda gelmesinden ibaret olarak tasarlanamayacak yeni bir zaman düşüncesinden itibaren asla ödeşmiş olabileceğim bir sorumluluk doğar. Burada artık sonsuzluk varlıklarıbilimsel veya teolojik bir içerik kazanmış, temsil edilebilir bir ebediyet veya bir “öte dünya” tasarımı değildir; belki sadece bir ayrılma ve elveda (adieu) biçimine sahiptir.Tzvetan Todorov Tanıtım Metni