Sekizinci Asırda Mesele-i Şarkıyye ve Kaynarca Muahedesi Üzerine

Herşeyden önceki Albert Sorel'in bu çalışmasının bir Avrupa Tarihi eseri olduğunu belirtmek gerekir. Eser, Sorel'in mukaddimesinde yer alan “Türkler Avrupa'ya ayak bastığı günden beri Şark Meselesi zuhûr etti.” bunların dışında günümüz tarihçileri tarafından pek de anılmaz. Hâlbuki Sorel =, Yedi Yıl Savaşları (1756-1763) somasında yaklaşık olarak bir asır Avrupa'da sağlanacak olan konjonktürel desteğinin temel sütunlarının nasıl oluşturulduğunu ve bu yapı içerisinde Şark Meselesi'nin Avıupalı ​​büyük güçlerin çıkar-çatışma paradoks planlamasında hangi şartlarda gerçekleştirildiğini izah etmektedir. Müellif, Rusya'nın düvel-i muazzama arasındaki çıkar çatışmalarından nasıl yararlandığını, bu esnada Fransa'yı yalnızlığa mahkûm diyerek ve Prusya ile Avusturya'yı kendi yanına çekerek, Kıta Avrupa'sında başat rol üstlenmeye başladığını anlatır. Eserin en özgün taraflarından birisi, Avrupa politikasına yön veren ülke biriminin psikolojik analizlerine giriş yapılmasıdır. Öyle ki eser, bir yerde, Avrupalıların gayr-i değerlerinin politik anlayışlarının rasyonelleştirilmesinin hikâyesi olarak görülebilmektedir. Avrupa devletlerinin hem Osmanlı İmparatorluğu'nda hem de Osmanlı İmparatorluğu ile olan bölgelerinde bir resmi, diğer çapta gayr-ı resmî ya da gizli politikaların ikiyüzlü özelliği, bu arada Voltaire gibi ünlü filozofların siyasetin çoğaldığı yerlerde kendilerine yer yetiştirme çabası etkili ve hayret verici bir şekilde kurgulanmıştır. Eser, Avrupa devletlerinin politik çatışma arenasında Osmanlı İmparatorluğunu nasıl algıladıklarını ve Şark Meselesi'nin Avrupa devletlerinin bir sorunu olarak nasıl ortaya çıktığını anlatır. Sorel'in kurgusu, Avrupalı ​​aktörlerin kendi aralarındaki anlaşmazlıkları gidermek yerine giriştikleri ahlaktan yoksun, faydacı olmak öte rekabet ve ihtirasla yoğrulmuş politikaların aslında yeni ve daha karmaşık bir takım problemleri de beraberinde getirdiği gösterme açısından son derece önemli.Tanıtım Metni