Osmanlı Doğu Vilayetleri

Ali Emirî Efendi'nin Birinci Dünya Savaşı sırasında kaleme aldığı bu eser, Doğu Vilayetlerini, özellikle Diyarbakır şehrini yakından ilgilenmektedir.Eserde genel hatlarıyla doğu vilayetlerimizin zengin kültür ve şehirlerin anlatılmasının yanında, bölgesel nasıl hakim Türkiyetine geçtiği, demografik yapı, Ermeni Meselesi ve eğitimin ve vatan sevgisinin önemi üzerinde durulmuştur. Yazar, son devir Osmanlı aydını ve şarkı bilimleri alanında devrinin önde gelen isimlerinden birisi olması nedeniyle, meselelere Osmanlı Devleti'nin birlik ve bütünlük açısından bakmaktadır. Şark Meselesi'nin fiili olarak gerçekleştirilmesi için Ermenileri piyon olarak seçen Batılı devletlerin tutumuna karşı, Ali Emirî bölgede toplanması gereken üzerinde durmakta ve bazı teklifler vermektedir. Özellikle Taşnakyan ve Hınçakyan gibi Ermenicilerinin dışında kalmak isteyen Ermeniler üzerinde uyguladıkları baskılara eserinde geniş yer verir.Ali Emirî'nin ilme vee bunu önemin en güzel göstergesi, özellikle Türk dili ve kültürünün temel eseri olan Divan-ı Lügati't-Türk olmak üzere, pek çok yazma eserinden ve yurttan kaçırılmaktan kurtarılmış ve ömrü boyunca kültürlendiği bu kitaplar da çok milletine hediye edilmişti. Bir ömrü dolduracak kadar güçlü olan bu kitap sevgisi Ali Emiri Efendi'ye maddî olarak çok şey kaybettirmiş, ama milletimize çok zengin bir kütüphane, İstanbul Fatih'teki Millet Kütüphanesi kazandırılmıştır.Ali Emirî'nin milletine vakfettiği kitaplarını Fransızlar satın almak için 30.000 Türk lirası teklif etti. Ali Emiri'nin bu teklifine verdiği cevap, herkese ders olacak milli bir cevaptır: “Ben kitapların devletin bana ödediği maaşla toplandım. Öldüğüm zaman milletime kalması için! Bir daha böyle bir teklifle gelirseniz sizi buradan kovarım.”Tanıtım Metni