Osmanlı – İslam Sanatında Tapınma ve Tılsım

Christiane Gruber'in sekiz makalesini bir araya getiriyor. Beş makaleden ortaya çıkan ilk kısım, Osmanlı'da özellikle Hz. Muhammed'i merkeze alan dinî sanatlara odaklanıyor. Bunlar arasında resimli elyazmaları, kutsal emanetler ile kadem-i şerif tasvirleri ve Hz. Muhammed'in metaforu olarak bir gül şeklinde tasavvur edilmesi yer almaktadır. Nebevi bir tılsım işlevi gören hilye şişelerini konu alan ve ilk kez bu kitapta Türkçe yayımlanan ilk bölümün son makalesi (Kutsal Bir Pınar Olarak Hz. Peygamber: Geç Dönem Osmanlı'da Hilye Şişeleri), tılsım sanatlarını inceleyerek ikinci kısma da bir geçiş teşkil ediyor. İkinci kısmının ilk makalesinde (İslam Dünyasında Muskalar ve Tılsımlar) İslam dünyasında muska ve tılsımlar hakkında genel bir sunum sunulurken, takip eden incelemelerde Osmanlı'da tılsımlı mühürler ve günümüz Türkiyesi'nde İslami tılsımlar üzerinde duruluyor. Tapınma ve Tılsım'da ilk kez Türkçe yayımlanan son makale (Bereket Pazarlıkları: Günümüz “Yeni Türkiye”sinde İslami Tılsımlar), kitapta ele alınan günlükler sona eren bir sonuçla taşınmıştır. "Gül metaforu, Hz. Muhammed'i fiziksel varlığının ötesinde tasvir etmek isteyen yazarlarca geliştirilmiş çeşitli alegorilerden sadece biridir. Düşünürler, Hz. Muhammed'in insanüstü yanlarını vurgulamak amacıyla, O'nu hem de gösterdiği vahiyler hem de semaya yükseldiği miraç gecesinde gerçekten de Allah'la yakınlık içinde bulunan sıra bir varlık olarak vardır. Hz. Muhammed ayrıca parlak bir ışık, ilahi bir kelam ve gizemli bir gizem olarak da tasavvur edilmiştir. Hz. Peygamber'in Parayı alarak O'nu Allah'ın sembolik varlığıyla aynı uçak yerleştirme arzusunu gösteren bu analojileri İranlı ressamlar da benimsemiş, bu üç edebî mecazla paralellik taşıyan görsel araçlar – alevden bir hâle, sözel ibareler ve yüz örtüsü gibi – yaratıcı bir şekilde kullanmışlardır. Kısaca modern İslam resimlerinde, Hz. Tanıtım Metni