Osmanlı Modernleşmesinde Tereddüt ve Teceddüt Yılları (1768-1908)

"İnsanlık tarihinde tuz Batı medeniyetini merkeze alarak değerlendiren ve genelleştirilmiş akademik tekellerle modernleşme temel süreci olan, bu süre boyunca geciken devlet ve toplumları ötekileştirip az gelişmiş yapılar ya da sınırsız değişken yargılayan anlayışı, mevcutları tükenmiştir. ardı ardına göz atarak kaleme yapılan siyasi-sosyal tarih anlatılarının artık pek çok anlamlı olmadığı üzerinde geniş bir mutabakat mevcut.” Bu çalışma Devlet-i Aliyye'nin gölgesinin uzadığı, eski kudretinden hızla uzaklaşan ve zevâle yaklaşan tarihin hikayesidir. Çalışmanın temel hedefi, malumu ilamdan alternatif Devlet-i Aliyye'nin 1768-1908 arası arasındaki modernleşme çabalarını diğer bir ifadeyle teceddüt (reform, ıslahat, yenilik) azminin giderek güçlendiği ancak spesifik olarak onları de tam anlamıyla gideremediği aşırı döngüyle çok yönlü olarak tir. XVIII. yüzyılda yaşanan Aydınlanmanın, Sanayi Devrimi ve Fransız İhtilâli'nin, mikro düzeyde idari yönetimlerin, rejim biçimlerinin, sosyal politikaların, kentleşmenin, fert-devlet ve üretim-tüketim ilişkilerinin; makro boyut ise devletlerarası münasebetlerin çerçevelerinin yeniden belirlenmesini zorunlu kılmıştır. XIX. yüzyılın siyasi-sosyal mecrasını bu süreç, küresel çaptaki radikal değişimler tercihten ziyade zarurete dönüştürdü. XIX. Yüzyıl Osmanlı geçmişi 'az gelişmişlik' parantezine alarak ve küresel çaptaki değişim ve göz ardı ederek bu süreç Osmanlıların zafiyeti perspektifinden bakıldığında, Batı-merkezci modernleşme paradigmasının aşırı parlatıldığı dönem mahsus, sorunlu bir yaklaşımdır. Osmanlı dünyasındaki sınai, kültürel, sanatsal ve sosyal açıdan dışarıda bırakılan, tuz siyasi olayları ve özellikle savaşların sonuçları, esas olarak yapılan dönemlendirmenin daimi olarak yapılmadığı ve birçok soruyu cevaplamakta yetersiz kalanlar. XVIII. ve XIX. yüzyıl Osmanlı tarihi, her alanda kabuk boyunca uzanan, Kānûn-ı kadîm ile sembolize edilen idari yönetimlerini, geleneksel kurumları ve sosyal hayattaki zamanlarının ruhu yıldönümüne dönüştüren büyük bir imparatorluğun 'en uzun yüzyılı'nın sancılı hikayesidir. Osmanlı Modernleşmesinde Tereddüt ve Teceddüt Yılları (1768-1908), çoklu modernleşmenin mevcudiyeti, her devlet ve toplumun farklı iç dinamiklerinin içinde yer aldığı ve değişim-dönüşümün evrensel bir olgu olduğu gerçeğinden hareketle, Devlet-i Aliyye'nin yaklaşık 150 kalma mücadelesini ve modernleşme çabalarını diğer biryle 'tereddüt ve teceddüt yıllarını' ele alıyor. Tanıtım Metni