Osmanlılar, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safeviler

Bilge Kültür Sanat Yayınları olarak Safevî Tarihi Dizisinden bir eser daha okuyucu ile buluşturmaktan kıvanç saklanır. Eserin müellifi Kazvinli Kadı Ahmed Gaffârî, Şah İsmail ve Şah Tahmasb zamanında yaşamıştır. Gaffârîlerden kendinden önceki çok tarihi gibi eserleri bilimin ortaya çıkışından başlatılmış, çağdaş devletler ve siyasi oluşumlar hakkında bilgiler aktarılmış, son olarak da Safevîlerin zuhurundan 1565 pek yıllık sürece kadar bu hanedanın tarihi hakkında kaydedilen değerler bilgileri verilmektedir. Eserin küresel tarih açısından değerlendirilmesi mümkündür. Gaffârî'nin eserini değerli kılan, Şah İsmail ve Şah Tahmasb dönemi ile ilgili değerlendirmelerdir. Çünkü o dönemdeki pek çok olayın canlı olarak tanınması durumundadır. Eser sadece siyasi tarih açıklamalarında yer almıyor, aynı zamanda dönemin askerî, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmelere de değiniyor. Gaffârî kendisinden sonra gelen tarihilerin vazgeçilmez kaynaklarından sorumludur. Bu eser Safevîler, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlılara ait pek çok değerli eşyayı barındırmaktadır. Diğer Safevî tarih kaynakları gibi Timurlu tarih yazıcılığı ve yazım geleneğinin bir devamı niteliğindedir. Eser Herat tarih ekolünün bir parçası olarak kabul edilebilir, zira Safevîlerin nevi şahsına münhasır bir tarih geleneğinin varlığının bir durumudur. Bu kitap, Kızılbaş oymaları arasındaki çatışmaları, Kızılbaş-Tacik gerilimlerini, Safevî şehzadelerinin faaliyetlerini; Safevîlerin Akkoyunlular, Osmanlılar, Şirvanşahlar ve Özbeklerle savaşlarını; Şiî-Sünnî çatışmalarını anlama açısından benzersiz bir kaynaktır. Ayrıca Kadı Ahmed Gaffârî Safevîlere sığınan Osmanlı Şehzadesi Bayezid'in Kazvin'deki serencâmını da en iyi bilen müelliflerden sokakta. Çünkü Şehzade Bayezid'in Şah Tahmasb tarafından Kazvin'de düzenlenmesine karşı törenini bir evin çatısından izlemiş, yaptığı fantastik tasvirlerle okuyucuya âdeta zaman tünelinde bir yolculuk yaptırmıştır. Buket Gündüz tarafından tercüme edilen ve Namiq Musalı tarafından takdimi yapılan bu eserin Safevî zamanında ilgi duyan okuyucunun dikkatinden kaçmayacağı kanaatindeyim. Doç. Dr. Şefaattin DENİZ / İstanbul ÜniversitesiTanıtım Metni