Portede Saklı Tarih: Toplumsal Tarihin Merceğinden Müzik

Portede saklı olup ortaya çıkmayı bekleyen müzik evrensel bir dil olarak görülür. Toplumları, kültürleri, coğrafyaları bağlayıp, iletişimi sağlar. Seslerden örülü müzikal köprü, politik ve kültürel boyutlar iç içedir. Sosyopolitik bir mücadele alanı olarak ele alındığında müzik, yönetim ya da ulus devlet kurgularının kültürel gösterilerinde kimi zaman kışkırtıcı, kimi zaman telkin etme potansiyeliyle yer alır. Bireysel ya da toplumsal açıklardan geçmişi insanın diğer hiçbir sanat dalının yapamayacağı kadar belli bir düşünceyi kapsamlı bir şekilde birleştirebilecek mesajları iletebilme özelliği, ona estetik bir beğeninin ötesinde ardında gizli toplumsal kitlelerin gelişmeye yönelik bir çaba gösterdiği bir çaba kazanıyor. Söz konusu özelliği müzik disiplinlerarasının zaman dışı sıra bir araç hallerine kavuşması. Namık Sinan Turan'ın Portede Saklı Tarih çalışması asıl alan siyasî tarih olan bir akademisyenin kaleminden müziği toplumsal tarih merceğiyle incelemeye yönelik bir girişimin sonucu. Burada yazar, yüzyıllar içinde yaşanan politik ve kültürel değişimlere ait olmayan toplumsal arka planın ışığını sürdürüyor. Geniş bir coğrafyada uzun bir kesit, farklı kültürel dokularda üretilen sosyopolitik etki alanı değerlendiriliyor. Osmanlı dünyasındaki üretim süreci ve aktörleri, modernleşmenin Osmanlı/Türk müzik geleneğinde yol açtığı dönüşümler, gelenek ve modern arasında biçimlenen müzik dinlerinin toplumsal analizi, oryantalizm ve müzikal temsilleri, operanın emperyal bir tahakküm aracı olarak kullanımı gibi konular, kitapta ayrıntılı biçimde incelenen inançlar arasında yer alıyor. Kitaptaki anlatıya katkıda bulunanlar, icracılar, yürütmenin icrasının yapıldığı kurumlar ve onaye merkezleri kadar dönemin siyasî elitleri ve kültür politikalarını yönlendirenler de yapıyor. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet'e ve modern Ortadoğu'ya yayılan gelişmelerin müzikle ilgili açıklamalar sonuçlarının incelendiği kitapta müzik ve toplum arasındaki karmaşık ilişkiler ağı analiz ediliyor. Böylece okurlara coğrafyalar ve kültürler arasında müzik-toplum ilişkilerinin farklı ve çoğu zaman ardı ardına gelen ilerlemeyi düşünmeyi sağlayan ağlar sağlıyor. Tanıtım Metni