Şarktan Haber

“Varlık bezi O'nun nazının şehididir.” Yirminci yüzyılın en önemli mütefekkirlerinden, edebiyatçılarından ve siyasetçilerinden “Allâme” unvanlı Muhammed İkbal, Şark'tan Haber'in Tûr Lalesi parçasında böyle anlatır insan ve kâinat tasavvurunu. Eserleri Urduca ve Fars edebiyatının en yetkili örnekleri arasında yer alan İkbal, Şark'tan Haber'de, asıl hikmetin aşk ve muhabbetin merkeze alınarak naz-niyaz işlemlerinin insan-ı kâmilliğin çeşitli veçhelerini beyit ve rubaîleriyle, kaleminden birer inci gibi dökülüyor. “Bülbüllerin Hakîmi” ya da “Hakîmlerin Bülbülü” olarak an Batılı İkbal'in gerek Batılı şairlerin ve filozofların kapsamlı veciz beyitlerle özetlediği parçalardaki milletlere Cemiyeti gibi, geçmişteki gelecek nesillere miras kalacak yapılarını öz ve derin kelâmıyla ele alarak hem beslenme hem toplumun Allah ile olan ve olması gereken rabıtasına tasavvufî irfanında öğrendiği bu eserindeki mazmunlarla, destanlarla ve efsanevî harflerle çağlar, insandan yola çıktığı onun içinde coşup taşan Aşk'ın bir ırmak gibi çağladığının göstergesi. Milletlerin da “birlik”lerini savunan, Hint Müslümanları ile diğer Müslüman halkların savaş dönemi emperyalizm mücadelesine bîgâne kalmayarak özellikle Türk direnişini takdire şayan bulan; düşüncelerini, içinde taşıdığı coşkun ilahî aşk neşvesi ve örnek isimlerinin tasavvurları, özellikle mürşidi gibi görüldüğü Hz. Mevlânâ'nın aşk ile insana ve kâinata bakış açısını şekillendiren İkbal, İslam ve İslam tasavvufunu eksene alarak Batı kimyası ile pozitivizmini akıcı, duru ve derinlik dolu latif edebî dili ile eleştiriyor. İnsanın kendi geçimini sağlayabilmesi ve bu aşk dolu iklimde kendini bulabilmesi, onun dizlerinde bir çığlık çıkışına dönüşüyor. Ali Nihat Tarlan'ın, Peyâm-ı Maşrık ve Zebûr-ı Acem isimli çalışmaları Şark'tan Haber adı altında neşrederek Türkçeye kazandırdığı bu eser, yeni İkbal okuyucularının da bir zamanda ve irfanla ilgili adım atmalarını sağlayacak. Tanıtım Metni