Seyahatname Seti (8 Kitap)

İLBER ORTAYLI SEYAHATNAMESİ – İLBER ORTAYLI Çok gezen mi daha iyi bilir, yoksa çok okuyan mı? Peki ya bir yandan kırma diğer yandan da gezme imkânı bulanlar mı? İlber Ortaylı'ya katılmak veya bu kitap tam boyutuna göre… “Türkiye gibi önemli bir coğrafyayı ve tarih bilgileri için onun ülkesindeki Güney Rusya ve Kafkasya, kişilerki İran ve Hindistan, mevcutki Suriye, Filistin ve Mezopotamya'nın yanı sıra Balkanlar ve Akdeniz ülkelerini öğrenilen da kaçınılmazdır” İlber Ortaylı Çok gezen mi daha iyi bilir, yoksa çok okuyan mı? Peki ya bir yandan kırma diğer yandan da gezme imkânı bulanlar mı? İlber Ortaylı'ya ait olmak veya bu kitap tam boyutuna göre… İlber Ortaylı yalnız tarihimizin büyük bir ismi değil aynı zamanda küçük bir bavul ve rehber kitaplarıyla Orta Asya'dan Avrupa'ya, Kafkaslar'dan Ortadoğu'ya 50 yıldır gezen “seyyah”. Çıktığı sayısız yolculuktan en önemli notları aktaran İlber Ortaylı'nın deneyim gücüyle gezeceği coğrafyalar şöyle: Suriye, Ürdün, İsrail, İran, Azerbaycan, Rusya, Kırım, Özbekistan, Tuna, Bosna, Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Macaristan, Romanya, Eski Avusturya, Yunanistan, İtalya, Malta, İspanya, Portekiz, Litvanya, Estonya, İsveç, Ülkede Japonya, Singapur. Hazırsanız, İlber Ortaylı ile hayatınız boyunca hiç unutamayacağınız yolculuğunuz başlıyor… MOĞOLİSTAN SEYAHATNAMESİ – JOHANN DE PLANO CARPİNİ 13. Yüzyılda Avrupa'dan Asya'ya Yolculuk 1245-1247 “Dünyanın Moğol Çağı”Na Dair Birinci Elden Yazılmış Bir Kaynak… Tarihin en kudretli ordusuna sahip Moğollar, yalnız Doğu dünyasını değil Batı dünyasını da onun adımlarıyla sarsmışlardır. Özellikle Moğol ordularının Macaristan'ı kaybettiği, Adriyatik kıyılarına kadar dayanması, başta Papa olmak üzere Batı dünyasında bu sel gibi büyüyen istila karşısında düşmüştür. Papa Innocentius (1243-1254) Moğollara elçiler yollayıp bu elçilerin barış girişiminde bulunmalarını emretmiştir. 13. yüzyıldaki ünlü seyyah Johann de Plano Carpini'nin büyük bir cesaret örneği gösterisip Moğol imparatorluğundaki hükümdarın ayağına kadar süren, Moğolların yaşadığı aylarca kalmış, onların ortasındakica tanımış ve tekrar Papa'nın huzuruna sağ olarak dönebilmiş bir kesiştir. Carpini, elçilik görevi sonrasında yazdığı seyahatnameyle sadece Moğolların gördüklerini anlatmamıştır. Moğolların örf ve âdetlerini, yaşantılarını, inançlarını, ibadetlerini, gelenekleri, tarihlerini, savaş usullerini ve diğer uluslarla olan uyumlu olarak sürdürülmüştür. Moğol hastalığına karşı Batılıların nasıl bir biçimde ölçüldüğünü somut önerilerle de seyahat etmesinin bir aşama ötesine götürülmüştür. Prof. Moğol Seyahatnamesi: 13. Yüzyılda Avrupa'dan Orta Asya'ya Yolculuk (1245-1247) adlı eser, dünya tarihi boyunca insanlığın ortak hafızasından ve bilinçaltından hiç çıkmayacak Moğolların en önemli zamanlarına, birinci elden yazılan bir kaynak özelliği sunuyor. CENGİZ HAN'IN ÖLÜMSÜZLÜK ARAYIŞI – CH'ANG CH'UN Taocu Simyacı Bir Keşişin Türkistan Seyahatnamesi (1221-1224) Cengiz Han'in Manevi Dünyasi Ve Zamanin Türkistan Coğrafyasi…“Çin, kibirli ve müsrif bir hayat sürdüğü için Ulu Tanrı buradan elini çekmiştir. Kuzeyin ıssızlarında yaşadığım için ihtirasım yoktur. Ölçülü bir hayat tarzım var. Benim için bir lokma ve bir hırka kâfidir. Basit öğrenimlerim ile aynı şeyleri giyerim.”– Cengiz Han'ın Ch'ang Ch'un'u davet ettiği mektuptan Cengiz Han, hangi atmosferde ortaya çıktı? Moğollar dinlerini ne ölçüde yaşıyorlardı ve Budizm'le ilişkiler ne boyutlardaydı? Cengiz Han'ın imtiyazlı Budist keşişi Hai-yün kimdi? Taoizm tarih boyunca nasıl bir gelişme gösterdi? Taoizm'in Ch'üan-chen mezhebinin esasları nelerdi?Çin Simyası ile Taoizm arasındaki irtibat nasıl geliştirildi? Cengiz Han'ın yaşadığı davete icabet eden Ch'ang Ch'un zamanında Türkistan ne durumdaydı?Elinizdeki kitap Moğol çağına ait bir Çin bölgesinde. Cengiz Han tarafından otağına davet edilen Taocu simyacı Ch'ang Ch'un ve müritleri 1221-1224 yılları arasında Türkistan'ı gezmişler ve onların bu seyahatlerinin notları günümüze kadar ulaşmıştır. Pek çok Türk boyunun gelenekleri ve görenekleri hakkında ilginç bilgiler sunan bu kaynak aynı zamanda Türkistan'ın tarihi coğrafyasına ışık tutan mühim bir eserdir. Bölgenin hayvanat ve nebatatına ilişkin bilgilerin sunulduğu seyahatnamedeki tabiat tasvirleri son derece etkileyicidir.Ch'ang Ch'un'un 1227 yılındaki ölümü müteakip müridi Li Chih-Ch'ang (1193-1256) marifetiyle kaleme alınan seyahat notları uzun süre unutulmuş ve asırlar sonra, 1795 yılında Çin'deki bir depoda keşfedilmiştir. 1848 yılında gelindiğinde neşri, sonrasında Rusça ve İngilizce çevirileri yapılmıştır. Gülşah Hasgüçmen çeviriyle dilimize kazandırdığımız Cengiz Han'ın Ölümsüzlüğü Arayışı: Taoist Simyacı Bir Keşişin Türkistan Seyahatnamesi (1221-1224), bir liderin iç dünyasını ve başarılarını gözlerinin başına kadar sermesinin yanı sıra dönemin coğrafyasını teferruatıyla anlatması sonucu de çok özel bir kaynak kitap… DOĞU SEYAHATNAMESİ – RICOLDUS DE MONTE CRUCIS Bir Dominikan Keşişin Anadolu ve Ortadoğu Yolculuğu, 1289-1291 Yüzyılın Sonlarında ortadoğu'ya Yolculuk Ricoldus de Monte Crucis'in dürüst ve destekleyici bir dille kaleme kayıtlı seyahatnamesi, Ortadoğu'daki Latin ülkelerinin sona erdiği, Moğol istilası sonrası bölgenin istikrara kavuşmaya başladığı ve o coğrafyaya sonraki süreçte hakimda olacak operasyonların ortaya çıktığı bir dönem panoramasını çizmesi açısından oldukça bir eser. Bunun yanı sıra, Müslüman ülkelere yönelik militarist perspektifin hedefi, sonraki 300 yıl Doğu-Batı dikotomisinin yönünün bir kaynak ve oryantalizmin kaynağı olmasıyla da Doğu Seyahatnamesi mutlaka okunmayı, anlaşılmayı bekliyor. Müslüman inancına fazla müsamahakâr bakmasa da kendinden önce, İslam'ın reddiyesi yazan dindaşı teologların düşmüşleri hataya düşmeyerek, İslam'ın sapkınlık değil apayrı bir din olduğu gerçeğini ortaya çıkardığı düşünüldüğünde, Ricoldus'un bölgeye ve insanına bakışını apayrı bir yere koyması gerekiyor. 1240'larda Tiflis'te faaliyete başlayarak Ortadoğu'yu kendine faaliyet alanı olarak yaygınlaştırılan Dominikan Tarikatı, sürekli görev sahasını Tebriz'e kadar genişletmiştir. Tarikatın Anadolu ve Ortadoğu toprakları hakkında bilgi almak ve misyonerlik bünyesinde bulunmak üzere görevlendirildiği kesişlerden biri de Ricoldus de Monte Crucis'tir. Kutsal Topraklardan başlayan yolculuğunu Kilikya, Doğu Anadolu, Azerbaycan, İran ve Irak'ta sürdürüp Bağdat'ta sonlandıran Ricoldus, yazdığı eserle Ortadoğu halkları ve gelenekleri üzerine benzersiz bir kaynak ortaya çıkıyor. 1289-1291 yıllarında kesişin Bağdat'ta olduğu günlerde yazdığı ve orijinal adı Liber Peregrinationis in Partibus Orientis olan Doğu Seyahatnamesi, Bağdat'ın Moğol işgali nedeniyle dönemi anlatan bölümlerle da modern tarihi yazmayı aratmayan Batılının başında gelmekte. Ahmet Deniz Altunbaş'ın Latince aslından çevirdiği ve notlandırdığı Doğu Seyahatnamesi, Suriye, Celile, Tiberya, Yafa, Kudüs, Ürdün, Filistin, Trablusşam, Tartus, Kilikya, Yumurtalık, Toroslar, Sivas, Erzurum, Ağrı, Tebriz, Bağdat, Musul, Tikrit gibi dünyada varlığını Ortadoğu ve Mezopotamya diyarlarının has çok kültürlüünü yayınladığını ve de ilgiyle ifade etmeyi hak ediyor. İRAN SEYAHATNAMESİ – EBU DÜLEF 10. Yüzyılda Kafkasya'dan Uzak Körfezi'ne Yolculuk 10. yüzyıl İran coğrafyasına masalsı bir seyahat… Seyahatnameler bir seyyahın kişisel gözlemlerinden çok daha ötesidir. Bir seyahatname okuru, hem o coğrafyada yolculuklar yapılmış olur hem de o coğrafyanın insanını, iklimini, ticaretini, inançlarını, geleneklerini ve diğer özelliklerini keşfeder. dolayısıyla seyahatnameler bir tarih = = tastamam bir rehber kitaptır. Türk tarihinin efsane ismi Zeki Velidi Togan, Abdülkadir İnan ile birlikte 1922 yılında Horasan topraklarına doğru yola çıkarlar. Seyahat sırasında, bir seyyah, edebiyatçı ve doğabilimci olan Ebu Dülef Mis'ar bin Mühelhil el-Hazrecî Yenbuî'nin Sâmânoğulları döneminde kaleme alınan bir eserini bulurlar: İran Seyahatnamesi (Rihle fî Vasati Asiya). Ebu Dülef, günümüzde İran, Afganistan, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye sınırlarında bulunan topraklar üzerinde seyahat etmiş, bu coğrafyaların tarihsel efsanelerine, madenlerinden şifalı bitkilere, âdetlerinden yaşadıklarına dek notlarını olağan bir üslupla kaleme almış çok önemli bir seyyah. İran Seyahatnamesi ise yazıldığı dönem coğrafyası ve insanların üzerindeki bilinmeyenzlik bulutlarının dağıtılması ve bir süre sonra bölgesel kurulacak Selçuklu hakimiyetinin vaziyeti hakkında çok kritik ipuçları verme açısından başvuru niteliğindedir. İRAN SEYAHATNAMESİ Türkiye'ye ilk kez kazandırılan bu eser, genç tarihçilerimizden Serdar Gündoğdu tarafından incelemeler çevrilmiş, bunun yanı sıra Ebu Dülef'in bilgileri ile diğer önemli seyahatnameler karşılaştırılmış, ilave notlar eklenmiştir. Tarihin, coğrafyanın ve seyahatlerin buluştuğu bu kitap, mercek kaydının çok az olduğu, adeta bir geçmişin bilimsel bir aydınlığa kavuşması yolunda bir nadir kaynak çözümlerinde masalsı bir hikaye. TÜRKİSTAN'IN KEŞİF ÇAĞI – MURAT ÖZKAN Rus Seyyah Burnaşev'in Gözünden Buhara Talihiyle Kederli, Tarihiyle Efsanevî Türkistan Coğrafyası… Türkistan coğrafyası çok eski çağlardan itibaren iktidar ve otoritenin savaş alanında, para ve hızın 'Erlik' suretinde ete kemiğe ulaştığı, dünyanın en coğrafyasıdır. Burada yer altı zenginliği, ticaret yollarının merkezi olması ve el değmemiş verimli topraklarıyla daima çevredeki devletlerin dikkatini çekmiştir. 18. yüzyıl adeta Rusların Türkistan'ı büyüme çağıydı. Ülke menfaatleri anlaşması ve belge toplamak için onu kullanan Ruslar, Türkistan gibi kritik bölgeler özel olarak yetiştirilmiş, belli bir ordu ve devlet terbiyesinden geçmiş, oldukça zeki ve çalışkan kimseleri görevlendiriliyordu. Bu dönemde Ruslar tarafından bölgeye gönderilen görevli Timofey Stepanoviç Burnaşev'di. Elinizdeki eser ilim ve başkentin 'ipek şehir' Buhara'nın 'yabancılar tarafından kırılması'ni tüm anlatılırlığıyla anlatmakta, başta Timofey Stepanoviç Burnaşev olmak üzere Ruslar, İngilizler, Amerikalılar ve diğer milletlerin devam eden şahsî çıkarları için didik didik etmelerinin, Buhara'nın hükümdarlıklarından yayan sineklerine kadar kayıtlarının gerçekleştiğinin bir nevi oluyor. Ruslar Türkistan'da nasıl bir politika ve burada nasıl bir askerî politika güttü? Buhara-Rusya diplomasisinde ne tür tanıtımlar yaşandı? 18. yüzyıl Buhara Hanlığı'nda siyaset ve yönetim anlamında durum nasıldı? Gündelik hayatta kalmanın ekonomik ve demografik hareketlerine, seyyahlar Buhara'yı nasıl tasvir ediliyor? Türkistan'a ilişkin birçok sorunun cevabını bulacağınız Türkistan'ın Keşif Çağı: Rus Seyyah Burnaşev'in Gözünden Buhara, Türkistan'dan yeniden ayrılmak isteyenler için her alanda çok sarsıcı, titiz bir emek… MOĞOLLARIN BÜYÜK HANI'NA SEYAHAT – WILHELM VON RUBRUK 13. Yüzyılda İstanbul'dan Karakurum'a Yolculuk 1253-1255 13. Yüzyılın Moğol Dünyasınıyeniden Keşfetmek… Büyük Moğol istilâsı doğudaki Müslüman dünyasını olduğu kadar, batıdaki Hıristiyan dünyasını da korku içinde bırakmıştı. Moğol orduları Macaristan'ı geride bıraktığı Adriyatik kıyılarına dayandığında, başta Papa olmak üzere tüm Batı dünyasında bu tarifesiz istilâ karşısında eğitilmeye başlandı. Moğollarla dostane münasebetlerin yapılacağı, yapılacak ilk iş olarak belirlendi. Moğollarla çeşitli fiyat kazançları, onları teferruatıyla tanımayı da sağlayacaktı. Çeşitli tarikatlara mensupları benler, Papa'nın ve kralların emriyle Moğol dünyasını saklamak için yola koyuldular. İşte misyonerlik yapmak üzere Moğol olaylarında ortaya çıkanlardan biri de Fransa Kralı'nın emriyle görev alan sefer seyyah Rubruk'tu. Rubruk, yazdığı seyahatnameyle Moğolların ülkelerini, tarihlerini ve sosyal hayatlarını yaşadıkları deneyimlere dayanarak aktardı. Bu seyahat adı, Carpini'nin seyahat adından sonra ilk kaynak niteliğindeki bilgiler için verilen ilk kaynak niteliğinde kabul edildi. Rubruk'un seyahatnamesinde benzersiz ayrıntılara yer hizmetlerin bazıları: Moğolların evleri, çadır yaşamları, dinî âdetler, tedavi ve süt ekonomileri, cennetleri hayvanlar, giyimleri, avcılıkları, estetik zevkleri, erkeklerle kadınlar arasındaki iş bölümü, aile yapıları, kadınlar, coğrafyası, iklimi, mimari mimari, entrikalar, seyahat boyunca kadınlar Nasturîler, ve putperestler, yabancı ülkelerde, Moğol Hükümdarı Möngke Han'ın dinlenmekna çıkış… Moğolların Büyük Hanı'na Seyahat: İstanbul'dan Karakurum'a (1253-1255), Moğolların toplumsal savaşta kazanmak isteyenler ve merak ettikleri için oldukça önemli bir eser… EINSTEIN SEYAHATNAMESİ – ALBERT EINSTEIN Uzakdoğu, Filistin & İspanya 1922-1923 Dünyaca Ünlü Bir Dâhinindoğu'yu Ve Akdeniz'i Keşfi… “1922'nin sonbaharında, Albert Einstein dünyanın en ünlü insanlarından Bilim sayesinde elde etmiştik. Ödül'nü almak üzereydi. Japonya, Çin, Singapur, Filistin ve İspanya'ya yaptığı seyahatlerden oluşmayan bu muhteşem seyahat adı Einstein'ın insani gelişimini gösteriyor. Einstein Belgeleri bölümü Ze'ev Rosenkranz, açıklamalarla seyahatnamede yazanları birleştirerek araştırmacıları hem Einstein'ın yedileri için bir hazine sunmuştur.” Walter Isaacson, Tulane Üniversitesi, Einstein: Hayatı ve Evreni kitabının yazarı “Einstein'ın 1922-1923'de Uzakdoğu, Filistin ve İspanya'ya yapmış olduğu seyahatlerle ilgili en yoğun ve özet bilgiler sunan kitap Einstein Seyahatnamesi'dir. Einstein'ın biyografilerinden seyahatleri hakkında bu denli anlaşılır ve önemli bir katkı sunmamıştır. Titizlikle belgelenmiş olan bu değerli kitap Einstein'ın hayatına ilişkin önemli bir boşluklar dolmaktadır.” Danian Hu, Çin ve Albert Einstein kitabının yazarı 1922'nin sonbaharında Albert Einstein, eşi Elsa Einstein ile beş buket ay sürecek bir Uzakdoğu ve Ortadoğu seyahatine çıkmıştı. Daha önce bu bölgeleri hiç ziyaret etmeyen dünyaca ünlü fizikçinin güzergâhları arasında Hong Kong, Singapur ve Sri Lanka vardı. Çin'de de kısa süreliğine bulunan Einstein, daha sonra hayran olduğunu belirteceği Japonya'ya giderek burada radyasyon dağılımıta kesintileri vaat ediyor. İki gün Filistin'de kalan Einstein, seyahatinin son üç haftasını ise İspanya'da geçirmişti. Elinizdeki kitap Albert Einstein'ın söz konusu tarihi seyahatleri sırasında tüm notları eksiksiz biçimde barındırıyor. Kısa kısa tutulan günlük notlar ve telgraf metnini hatırlatan üslubunun eşliğinde Einstein'ın bilim, felsefe, sanat ve siyaset bilgilerini en samimi biçimde okumak mümkün. Ayrıca Kudüs'teki İbrani Üniversitesi'nin kurulacağı etkinlikte açılış etkinliğiki ders, Japon İmparatoriçesi'nin ev sahipliği yaptığı bir bahçe partisi, İspanya Kralı ile tanışması ve birçok önde gelen bilim ve devlet adamı ile katıldığı gibi hadiselerde hissettikleri de yine metinler arasındaki en ilgi çekici şeyler oluyor. Einstein'ın farklı milletlere mensup insanlar ve ırkın durumunun tartışmaya açık olup olmadığı günlüğün belki de en sarsıcı tarafı. Çok sayıda fotoğraf, mektup, kartpostal, harita ve kayıtlar içeren Einstein Seyahatnamesi, Doğu ve Akdeniz coğrafyasıyla karşılaşan bir dahinin düşünce hareketlerini alma imkanı sunuyor. Tanıtım Metni