Şeyh Galib Divanı'nda Tipler ve Şahsiyetler

Çalışmada XVIII. yüzyıl klasik Türk şiirinin zirve şairlerinden olan Şeyh Gâlib Divanı'nda yer alan kişiler ve tipler tespit edilmeyene rastlanır. Şeyh Gâlib'in asıl adı Es'ad olup 1757 yılında İstanbul'da doğmuştur. Gâlib, Mevlevîlik ve şiir dönemi içinde doğmuş ve yetişmiştir. Gâlib'in yetişmesinde dönemin önemli kişiliklerinden Hoca Neş'et Efendi'nin önemli katkıları olmuştur. Gâlib Dede, 1791 yılında Galata Mevlevîhânesi'nin şeyhi olmuştur. Gâlib'in hem tarikat hem sanat yaşadığım en parlak dönem Galata Mevlevîhânesi'ndeki şeyhlik yıllarıdır. Şair, hayatının baharında henüz 42 yaşında 1799'da ansızın rahatsızlanarak vefat etmiştir. Devrin padişahı III. Selim ile iyi ilişkiler içerisinde bulunan şair, yazdığı birçok kasidede Sultan III. Selim'i övmüştür. Gâlib, XVIII. yüzyıl divan şiirinin son büyük şairi kabul edilmektedir. Yazdığı Hüsn ü Aşk adlı eseriyle büyük bir birliğe kavuşmuştur. Şairin diğer önemli eseri Divan'ı dır. Gâlib, aynı zamanda Sebk-i Hindî ekolünün XVIII. yüzyıldaki önemli ülkelerdendir. Bu bilgiler Şeyh Galip Divanı'nda yer alan tipler ve kişilikler ile ilgili tespit edilen örnekler iki bölüm halinde tutulmuştur. Her bölümde tespit edilen tip ya da kişilik olarak verilen isim hakkında bilgi verilmiş ve bu tip ve kişiliğin Divan'da geçtiği yer belirtilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde tipler, ikinci bölümünde ise kişilikler vardır. Tipler, Tahayyülî/Tasavvurî Tipler (Hikâye-Destan- Masal Kahramanları, Karakterler), Meslek Tipleri, Temsilî Tipler, Dinî-Tasavvufî Tipler ve Toplumsal Tipler olmak üzere beş ana grupta yer alıyor. Kişilikler ise Dinî Kişilikler, Tarihî-Efsanevî (Destani- Mitolojik) Kişilikler, Edebî Kişilikler, Mutasavvıf Kişilikler ve Bilgin Kişilikler olmak üzere beş ana başlık altında ele alınmıştır. Tanıtım Metni