Şia-İmamiyye'nin Bid'at Anlayışı

Bid'at anlayışları genel çizgilerle benzer olan İmâmiyye ve Ehl-i sünnet; Ehl-i bid'ata yöneltilen imansız nitelemeler konusunda da benzer bir anlayışa sahip olmakla birlikte, bunlardan ilki daha sert bir anlatım geliştirmiştir. Kanaatimizce bunun nedeni, bid'atı dinî alanla sınırlayan anlayışı tercih etmeyen İmâmiyye'nin, bu alanın ihdâslarla Allah'ın kanun koyma yetkisiz müdahale arasındaki bağı öne çıkarması ve tüm bid'atleri tek kısımlarının dışarı çıkması iman olarak nitelenmesidir. Her iki ekolden bazılarının ayrılması, birleşmesi gayr-ı sahih rivayetlerden hareketle ehl-i bid'atın ibadet ve tevbelerinin makbul olmadığını söylemelerinin Allah'ın rahmeti, merhameti ve affediciliğiyle bağdaşmaması, bu teknolojik temas etmeyen naslarla sabittir. Aynı şekilde her iki ekolde de ehl-i bid'at için şiddet içerikli çeşitli fiziksel yaptırımların bazı zamanlarda başladığına rastlanmaktadır. Fikrî boyutlarda ise bid'at ve ehl-i bid'at kavramlarının bir “ötekileştirme” ve “baskı aracı” şeklinde kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bid'at literatüründe yer alan önemli bir konu da İftirâk hadisi olarak da bilinen ve İslâm ümmetini 73 Fırkaya bölüp bunlardan sadece birinin cennete, diğerlerini ise cehenneme gönderen rivayetlerdir. Bu rivayetlerin farklı veya hasım fırkaları “ötekileştirme” ve onları bid'atın kaynağı olarak göstermede taksim etmede bir şablon gibi kullanılması, ehl-i hadis'in bid'atlar doktrini'nin taşınabilirlerinden biridir. Zira onlar, ehl-i bid'at ayrılıklarını sayı bakımından 72'ye tamamlamayı başarmak için tevhit bilgilerini geriye düşse de kendi anlayışlarıyla bağdaştırdıkları farklı yorum ve anlayış tarzlarıyla birlikte “yeni” olan her şeyi bid'at ve sapmalarla ithâm noktaları. Bu durum, fıkıh alanında büyük bir hoşgörü ve içtihat kültürü geliştiren İslâm ümmetinin, itikâdî alanda ise farklı yorum ve anlayış tarzlarına aynı müsamahayı göstermeyi başaramadığını ortaya koyuyor.Tanıtım Metni