Tabsira - Akif Paşa'nın Gurur ve İsyan Çığlığı

Tabsıra, Akif Paşa'nın, Hariciye Nâzırlığı'ndan azledilmesine sebep olan Churchill Vakası'nın aslını esasını ortaya koymak üzere kaleme alınmış ünlü eseridir. Eser, II. Mahmud döneminin hem iç siyasetini hem dış siyasetini; Özellikle İngiltere başta olmak üzere Avrupa devletleriyle birlikte hassas gözlerin önüne hizmet vermektedir. Tabsıra, Fener Rum Patrikhanesi'nin o yıllardaki belirtilerine katkı sağlayacak önemli tanıklıklar da içeriyor. Tabsıra, tarihî belgenin taşıdığı taşımanın yanı sıra, bir devlet adamının gururunu kurtarmak için verdiği mücadelenin o günkü kadarki emsalsiz bir örnek durumundadır. kitaptaki eser, öznel de olsa, birincil bir kaynak olarak tarih araştırmacılarına değerli bilgiler ve çözümler. Ancak Tabsıra'nın daha önemli tarafı, yeni edebiyata ve üslûba doğru atılmış erken bir adım olma özelliğinin taşınmasıdır. 1836 yılında kaleme alındığını değerlendirmişüz eser, Âkif Paşa'yı Tanzimat devri yazarlarının kendilerine örnek almayı bir “münşî” yapmıştır. Namık Kemal, Tabsıra'yı ve yazarını şu cümlelerle âbideleştirmiştir: “Tabsıra'nın siyâsiyât cihetleriyle edebiyat cihetlerini birbirinden ayıralım. Hey'et-i mecmûası yerine iki parçasına başka başka nazar edelim. Merhûmun iki cihetde de fikrimize ta'lîm-i hikmet edenlerin, kalemimize Türkçe yazmağı öğretenlerin en büyüklerinden ve binâen-aleyh erbâb-ı kalemin evliya-yı niamındandır inkâra mecâl yokdur.”Tanıtım Metni