Tanpınar'da Şark Algısı

Coğrafyanın insan ruhuna, kişinine, kişiliğine, hayal gücünün derin tesirleri vardır. Bundan dolayı insan kendi coğrafyasına karşı da çok uzak ve ayakta olmalıdır. İnsanlar, içinde bulundukları toplumun, coğrafyanın, medeniyetin iyi ve kusurlu yanlarını tespit ederek daha iyiye engelleme yolunu aramalıdır. Şarklı bir darı olan Türkler yaklaşık iki yüz yıldır Batılılaşma macerası yaşamaktadır. Bu maceranın etkileri günümüzde de hâliyle derinden hissedilmektedir. Ahmet Hamdi Tanpınar mütefekkir, şair, romancı, hikâyeci, denemeci, çevirmen, edebiyat tarihi ve bilim insanıdır. Tanpınar hem sanatkâr, hem mütefekkir hem de bilim insanı olması sebebiyle Şark ve Garp üzerine derin dikkatlerle bakabilmektedir. Sözgelimi Tanpınar'a göre en güzel Batılılaşma kendi olabilmek ve sürekli yenilenebilmektir. Medeniyette devam, bütünlük kavramlarını önemseyen yazara göre her şeyin kendi kanunları içinde tekâmül süreleri. Tanpınar, Garp'ın eşyaya şekil vermede, üretkenlikte Şark'tan üstün olduğunu beyan eder. Şarklıların hayatlarını tam olarak yaşamaya inananların sanatkâra göre insan kaderinde karşılaşılan sorunları yenmelidir. Şark'ın kaderci anlayışından mutlaka kurtulmasını savunan yazara göre beşerî görevi düsturuyla yaşayanlar, iradesiyle Tanrılaşır. Bu kitap vesilesiyle üzerimde emeği olan bütün hocalarıma şükranlarımı arz ederim. Kitabın dil ve anlatım ayrıntılarını kontrol eden kardeş Selmani Karadoğan ve Osman Dağ'a hürmetlerimi izliyorum. Çalışmam sırasında beni sevgiyle desteklerken Sevgi Hanım'a çocuklarına İlayda, Ayberk ve Eymen'e sevgilerimi sunar, çok teşekkür ederim. Bu ılımlı hücrelerin bilim değişimleri ve Tanpınar parlaklık katkıları dileklerimleTanıtım Metni