Osmanlı İmparatorluğu ve Avrupa

“Avrupa tarihi ve Osmanlı tarihi iki paralel tarihtir; bu nedenle iki dünyanın tarihi karşılaştırmalı olarak incelenmelidir.” Halil İnalcıkOsmanlı İmparatorluğu, 15. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa tarihinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Bu faktör Batı tarih yazımına kendi aleyhine işlenmemiştir, çünkü raison d'etat, reelpolitik, güç dengesi veya hatta Avrupa kimliği gibi kavramların açıklanması, Osmanlı İmparatorluğu'nun bu kavramların evriminde ve işleyişinde oynadığı rol göz ardı edilmeden bir nebze olsun değiştirilmemiştir. Osmanlı İmparatorluğu, Hristiyan haçlı geleneği, uzun süren savaşlardan kaynaklanan kamu düşmanlığı, kültürel yabancılaşma ve belki de Osmanlıların Aydınlanma sürecinin dışında kalması gibi bazı tarihsel nedenlerden dolayı Batı tarih yazımında genellikle Avrupa'nın ve Avrupalılığın düşmanı ve antitezi olarak tasvir edilmiş ve algılanmıştır. Ancak mesele mücadeleden çok daha fazlasıdır. Bu derlemede sunduğumuz araştırma bulguları, Osmanlı İmparatorluğu'nun özellikle 16. yüzyıldan itibaren modern Avrupa'yı şekillendirmedeki etkisine ve iki ülke arasındaki beş yüz yıllık karşılaşma boyunca gerçekleşen sosyo-kültürel alışverişlere işaret etmektedir.