Türkiye'nin Gizli Ermenileri

Türkiye'nin Gizli Ermenileri, ülkenin “görünürde” geçmişiyle yüzleşmeye başlayan gibi gözüktüğü bir dönemde, 1915'ten hayatta kalabilmiş Anadolulu Ermenilerin izini sürme çabasını anlatıyor. “Gizli” veya “saklanmış” Ermeniler olarak sınırlı bu insanlara ulaşma çabası Hacıyan'ı Sivas'tan Van'a, Bitlis'ten Antep'e dek uzanan uzun ve meşakkatli bir büyüme ortaya çıkıyor. Soykırımdan önce ya da sonra Müslümanlaşmış Ermenilerin yanı sıra Hıristiyanlıklarını sürdürmeye çalışan; Ermenilerin açıkça söylediği ve Ermeni yönteminin kesin bir dille inkâr eden çeşitli gruplarla karşılaşılıyor. Ermeni “tanımını” da genişleten bu yolculukta Avedis Hadjian, bizzat yaşadığı acı bir deneyimle “görünür”deki özgürlüklerin, yeni bir çağ müjdesinin kısa süre içinde –tekrar– suya düşeceğini seziyor. Yine bu kitapta, hem de insanlığa olan umudun peşinde olan bir hikâyeye tanıklık ediyoruz… “Belki de diasporalılar arasında güvenli Ermeniler için bu yeni istekliliğin gerçek motivasyonları, uzun zaman önce yok olup gittikleri sandıkları topraklarda, akrabaları ve hemşerilerini bulmanın sevinci ya da merakını araştırıyor. içinde, yaşlanmış ve birden fazla cephede tükenmeye başlayan bir Ermeni diasporasının dizginlerini ellerine almaya başladı […] Bu gerileme ve yitip gitme senaryosu içinde, 1915'teki imhadan bir şekilde kurtulmuş ve tarihî topraklarda yaşamış Ermenilerin yerinde keşfedilmesi parlayan bir yaratmıştı Muş'ta, Sason'da ve Van'da hayatta kalan Ermeniler vardı: Bütün umutlar tükenmemişti.”