Türkiye Selçuklularında Meslekler

Bu araştırmada Türkiye Selçukluları devrinde serbest meslek sahipleriyle ilgili olarak 250'ye yakın bir yerde tespit edilmiştir. Türkiye Selçukluları devrinde bu zamana kadar meslek tanıtımının tespit edilmesi, o dönemde Anadolu'daki esnaf, haberkâr ve sanatkâr sınıfının toplumsal zirvede yapılan bir işarettir. Çalışmamız her zaman Orta Anadolu'ya ait sözlü gelişi, Konya, Kayseri, Kırşehir, Erzincan ve Sivas gibi şehirlerle sınırlı olarak kırılmasına rağmen, bugün organize sanayi bölgeleri dediğimiz yerlerin daha o tarihtekilerin gerçekleştiği yerde, aynı cins meslek gruplarının bir arada çarşılar (sūk) meydana geldiklerini çalıştıklarını. Yine o dönemdeki hanlar ise günde iş merkezlerinin liderleriydi. Ayrıca bunların bir kısmı tarihî çarşılar olarak hâlen eski işlerini korumaktadır. Bir kısmı yok olmasına rağmen semt pazarları insanların her türlü ihtiyacını gidermek için başvurdukları önemli alışveriş merkezleridir. Meslek unvanlarından Farsça olan bazılarının sonuna kadar Türkçede meslek yapmak eki-çi-i ilâve edilmiş olup, bugün de varlıklarını korurlar. Zaman zaman özellikle yabancıların varlıklarını araştırırken Anadolu'da yaşayan yaratıklar ve ticaret erbabının bolluğu gayr-i Müslümanlardan oluşmuş ileri sürülmektedir. Ancak bu çalışmamız sırasında yazılanların aksine özellikle XIII. yüzyılda Anadolu'da Türk-İslam toplumunun iş bağlantılarının artık çoğunluğa sahip olduğu anlaşılmaktadır. Selçuklu dönemindeki meslekler bugün için değişmiş mi? Selçuklu döneminde tespit ettiğimiz mesleklere bakarsak, bugün için büyük bir kısmı seri imalata geçmeleri veya fabrikasyon sayısına rağmen meslek unvanlarını korumuşlar, bir kısmı da meslek unvanlarını değişen varlıklarını sürdürmüşlerdir. Tanıtım Metni