Yunan ve Türk arasında

Günümüzün siyasi olayları, son zamanlarda ziyaret ettiğim bölgelere kamuoyunun dikkatini o kadar çekti ki, geçen yıl sonbaharında gördüğüm gerçek durumlarının bir taslağı şu anda kabul edilemez olmayabilir. Ne şu ne de bu davayı savunmak için yazmadım. Ben bir Türk Filosu değilim, ne bir Yunan Fili, ne bir Eflak Filosu, ne bir Arnavut Filosu, ne de bir Bulgar Filosuyum; ancak bu yükselen milletlerin her birinin oynayacağı bir rol olduğu Avrupa'nın güneydoğu yarımadasında büyük bir değişimin yaklaştığına inanıyorum. Eski Osmanlı imparatorluğu -Müslüman teokrasisi- en azından Boğaz'ın bu yakasında mahvolmaya mahkûmdur. İster adı ve gölgesi hâlâ varlığını sürdürsün, ister "çantası ve yükü" politikası sonuna kadar sürdürülsün, yeni bir düzen evrim sürecindedir. Bu arada notlarım, okuyucunun Güneydoğu Avrupa haritasını er ya da geç değiştirecek olan vahim olayları daha net bir şekilde kavramasına yardımcı olabilirse, yolculuğum boşuna yapılmış olmayacaktır. Aşağıdaki sayfalarda yer alan notların bir kısmı daha önce 'Blackwood's Magazine', 'Pall Mall Gazette' ve 'Fortnightly Review'da yayınlanmıştır ve sonuncusunu kullanmama izin verdiği için Bay J. Morley'e minnettarım.