Yeni Despotizm

Siyasal düşüncedeki önem merkezi, günümüzdeki “despotizm” kavramının eskide kalmış istisnai bir yönetim biçimine işaret ediyor gibi. Oysa paradoksal bir şekilde günümüzde gitgide ekonomiye ve güvenliğe bağlı olarak bir dünyada, sık sık yasa ile yasasızlık arasındaki dağılım ve kayıtlı verileri içeren despotik emirlerin verildiğine tanık olun. Kitleler de bu sıradaki piyasanın dayatmalarına ve resmi makamlara itiyadi bir itaatkârlığı benimsemiş görünüyor. Öyle bir dünyada ki, kimi ülkede şirket gibi, kimi ömür boyunca diktatörlükle yönetmeye hevesli, kimi de bu iki yolu başka bir şekilde kullanmak isteyen birleşim "güçlü" liderlere tolerans sağlanıyor, ancak bunların da özet olarak biletleri çıkarılıyor. Görünüşteki farklılıklara rağmen bu otoriter güçlerin hepsi demokrasiye karşı tutkulu bir düşmanlık besliyorlar ve insanlar demokrasinin her türlü tezahürü aleyhinde kışkırtılıyor çok azimliler. Çoğunlukların devam ettiği, demokrasinin hemen her yerde askıya alındığı, küresel çapta yaygınlaşan bir istisna siyasetinin koyu gölgesi altında yayınlandığı. Despotların yönettiği bu dünyada despotizm sadece bir siyaset “sanatı” olarak meşrulaştırılıp benimsenmekle muhafaza ediliyor, bir kült(ür) olarak da normalleştiriliyor. Despotizm bugün yeniden canlandırılırken, kendisini inkar eden, antidespotik, hatta demokratik olarak gören ve gösteren bir yapı sergileniyor. Ama unutmamalı: Baudelaire'in zamanıyla yazdığı gibi, “şeytanın en büyük kurnazlığı, insanların şeytanının var olduğuna inandırmasıdır.” Eğer kandırma despotizmin tanımlayıcı özelliğiyse, despotik yöneticilerin en büyük kandırmacası insanları despotik otoriteye ikna etmedir. — Bülent Diken Tanıtım Metni